Οι Παγκόσμιες Καταναλωτικές Τάσεις Για Το 2016 Και Γιατί Πρέπει Να Μας Ενδιαφέρουν

Μου αρέσει να παρακολουθώ τις τάσεις. Για τέσσερις (4) λόγους:

• Για να βλέπω πού θέλει να μας «πάει» το κορπορατικό σύστημα στο οποίο ζούμε κι έτσι να μπαίνω στη διαδικασία, μαζί με άλλους ανθρώπους, να σκέφτομαι και να πράττω διαφορετικά ώστε να μην με «καταπιεί». Η συνειδητότητα και η γνώση είναι σπουδαία!
• Γιατί σίγουρα μία μεγάλη δόση αλήθειας την εμπεριέχουν, οπότε ανακαλύπτω πώς συμπεριφέρονται οι «παγκοσμιοποιημένοι» συνάνθρωποί μου. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε άξιοι μελέτης.
• Όταν ένα μέρος της δουλειάς σου αφορά την αγορά και τη δημιουργία νέων προϊόντων/υπηρεσιών, σίγουρα θα πρέπει να γνωρίζεις πώς λειτουργεί αυτή η αγορά, τι ζητούν οι καταναλωτές αυτής της αγοράς, τι προσφέρεται σ’ αυτήν την αγορά και έτσι να οδηγείσαι σε κάποια, κατά προσέγγιση συμπεράσματα και ανάλογα να προσφέρεις ιδέες, προτάσεις, λύσεις στους συνεργάτες-πελάτες σου.
• Και ο τέταρτος λόγος, και ο πιο σημαντικός για μένα, να εμπνέομαι δημιουργικά. Γιατί όπως λέει κι ένας συνεργάτης μου (πελάτης) μου, με τον οποίο συμφωνώ απόλυτα… «η μαγκιά είναι να ‘ακούς’ τους ανθρώπους, να τους κατανοείς και να ανακαλύπτεις πριν από τους ίδιους τις ανάγκες τους, τις επιθυμίες τους, τα προβλήματά τους, κι έτσι να τους προσφέρεις λύσεις που τους βοηθούν, τους υποστηρίζουν, τους κάνουν τη ζωή πιο εύκολη, αλλά και πιο ποιοτική». Γιατί όντως ζούμε σε μία εποχή που η γρήγορη απόκριση αλλά και η εύκολη προσαρμογή είναι must! Και εκτός του feeling που μπορεί να έχουμε για μία ιδέα και εκτός των βιωματικών γνώσεών μας, χρειαζόμαστε και τα δεδομένα. Από την ενοποίηση προκύπτει η εξέλιξη.

Σαφώς, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει ο φορέας που διεξάγει την έρευνα και τελικά δημοσιοποιεί τις τάσεις. Γι’ αυτό άλλωστε θα πρέπει όλοι μας να είμαστε επιφυλακτικοί και να διασταυρώνουμε τις πηγές μας.

Έτσι λοιπόν, έπεσε στα χέρια μου ένα white paper της εταιρείας Euromonitor International, την οποία σε γενικές γραμμές τη θεωρώ αρκετά αντικειμενική και αξιόπιστη (πάντα υπάρχουν ερωτηματικά και αμφισβητήσεις), σύμφωνα με τα στοιχεία του οποίου οι παγκόσμιες καταναλωτικές τάσεις για το 2016 είναι οι ακόλουθες:

Τάση Νο 1: Ο «Αγνωστικιστής» Καταναλωτής

Πρόκειται για έναν άνθρωπου που έχει χτυπηθεί από την οικονομική κρίση, είναι πολύ καλά ενημερωμένος, χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που του δίνονται για να συγκρίνει τιμές και δεν νοιάζεται τόσο πολύ για τις ετικέτες και τα «γνωστά» brands. Νοιάζεται για την αξία ενός προϊόντος/υπηρεσίας, όχι όμως πάντα σε επίπεδο τιμής. Ψάχνει τις ευκαιρίες αλλά παράλληλα απαιτεί και την ποιότητα. Είναι προσεκτικός για το πώς ξοδεύει τα χρήματά του, όμως διασκεδάζει με το να αγοράζει προϊόντα που τον εμπνέουν. Λατρεύει να ανακαλύπτει άγνωστα αλλά ποιοτικά προϊόντα, να ανακαλύπτει brands τα οποία δε διαφημίζονται. Θέλει μέσα από τις επιλογές του να αισθάνεται ότι ανήκει σε κάτι μεγαλύτερο από τον ίδιο. Θέλει προϊόντα προηγμένα, που παράγονται αειφορικά σεβόμενα το περιβάλλον, με κάποια έκπτωση, ενώ παράλληλα είναι και στυλάτα και παράγονται και τοπικά.

Τάση Νο 2: Buying Time (Χρόνος που καταναλώνουμε για να αγοράσουμε κάτι)

Πολλές φορές το να κερδίσεις χρόνο συνδέεται άμεσα με το να αγοράσεις χρόνο. Οι καταναλωτές προσπαθούν να κάνουν outsourcing διάφορες πτυχές της καθημερινής τους ζωής ώστε να έχουν ποιοτικό ελεύθερο χρόνο. Επίσης, αγοράζουν από τα καταστήματα της γειτονιάς τους ή κάνουν αγορές online για τον ίδιο λόγο. Το 68% των Νοτιοκορεατών και το 59% των Κινέζων θεωρούν ότι η ποιότητα ζωής συνδέεται με το πόσο ελεύθερο χρόνο έχει κάποιος και όχι με την αγοραστική του δύναμη. Έτσι, χρησιμοποιούν εφαρμογές όπως το HotelByDay, αγοράζουν προηγμένες συσκευές που τους επιτρέπουν να κάνουν τις δουλειές τους πιο γρήγορα, και επιλέγουν να αγοράσουν τις λεγόμενες «life-arrangers» υπηρεσίες μέσω διαδικτύου για να κάνει κάποιος άλλος τις δουλειές του σπιτιού για αυτούς ή να πάρει κάποιος άλλος τα παιδιά τους από το σχολείο. Επίσης κάνουν χρήση του SaaS-Software as a Service «Sincola» για να ενημερώνονται με sms ώστε να αποφύγουν τις ουρές. Τέλος, ο σύγχρονος καταναλωτής ζητάει 24/7 εξυπηρέτηση από τις εταιρείες ώστε να λύνει τα προβλήματά του γρήγορα και άμεσα. Και επειδή λόγω έλλειψης χρόνου οι άνθρωποι κοιμούνται λιγότερο τα τελευταία χρόνια, αγοράζουν προϊόντα σαν το «NightMilk» (παράγεται από γερμανική εταιρεία), το οποίο είναι γάλα που το αρμέγουν βράδυ για να περιέχει περισσότερες ορμόνες ύπνου, όπως η μελατονίνη (πού φτάσαμε! Και η βαλεριάνα καλή είναι! Και είναι και ελληνική!)

Τάση Νο 3: Γήρανση του Πληθυσμού

Οι καταναλωτές που ανήκουν στην ώριμη ηλικία αποτελούν μία τεράστια αγορά αν και η αγοραστική τους δύναμη ποικίλει. Το 2016 αναμένεται ο πληθυσμός των ανθρώπων ηλικίας 65+ να αγγίξει τα 626 εκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πλέον ιδιαίτερα ενεργητικοί, δουλεύουν, ταξιδεύουν και ενδιαφέρονται για την ευεξία τους. Αγοράζουν υπηρεσίας υγείας, μετακινούνται σε περιοχές ή/και άλλες χώρες όπου μπορούν να ζήσουν πιο άνετα με τα λεφτά που διαθέτουν, αγοράζουν συσκευές προηγμένης τεχνολογίας. Επιλέγουν να κάνουν ταξίδια του σαββατοκύριακου ή κρουαζιέρες, και αυτοί που έχουν χρήματα, αρέσκονται να αγοράζουν ακριβά ρούχα. Για αυτό άλλωστε και πολλές εταιρείες άρχισαν να χρησιμοποιούν για μοντέλα ώριμες κυρίες ή/και κυρίους. Χρησιμοποιούν τη σύγχρονη τεχνολογία για να βρίσκονται σε επαφή με τα παιδιά και τα εγγόνια τους, να παρακολουθούν την κατάσταση της υγείας τους, να ενημερώνονται από διάφορα websites, να έχουν εκπτώσεις στις αγορές τους αν χρησιμοποιούν τα social media και για να παίζουν παιχνίδια τα οποία θεωρούνται «mental gymnasiums». Τα ρομπότ που λειτουργούν ως caregivers θα παρουσιάσουν άνθιση. 1000 κομμάτια του ρομπότ «Pepper» πουλήθηκαν την πρώτη κιόλας μέρα της εισαγωγής του στην αγορά της Ιαπωνίας.

Τάση Νο 4: Οι Changemakers

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα που αφορούν την προστασία των φυσικών πόρων καθώς και σε θέματα που αφορούν την παροχή βοήθειας σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Οι Millennials έχουν μία ισχυρή θέληση να διορθώσουν τα κακώς κείμενα των προηγούμενων γενεών. Δημιουργούνται εταιρείες οι οποίες θέλουν να συμβάλλουν σε θετικές κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές και διαμορφώνουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα αντίστοιχα. Ένα website στην Ολλανδία βοηθάει τους μετανάστες να βρουν στέγη. Η Change.org με 135 εκατομμύρια συνδρομητές από 196 χώρες του κόσμου, αναπτύσσει καμπάνιες, κινητοποιεί ανθρώπους και συνεργάζεται με εκείνους που παίρνουν αποφάσεις για να βρεθούν αποτελεσματικές λύσεις σε παγκόσμια προβλήματα. Αυτή η τάση έχει επηρεάσει και τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης, δημιουργώντας αυτό που ονομάζεται «Solution Journalism». Μικρές δωρεές λίγων χρημάτων κάνουν τη διαφορά σε αντίθεση με τις μεγάλες φιλανθρωπίες. Οι άνθρωποι πλέον νοιάζονται και το εκδηλώνουν με κάθε τρόπο αξιοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία. Το «Sharing Economy» θα συνεχίσει να εξαπλώνεται όπως και η «Κοινωνική Οικονομία» (προσθέτω…) Οι εταιρείες δημιουργούν κοινότητες και τα προϊόντα τους λειτουργούν υποστηρικτικά στον σκοπό τους.

Τάση Νο 5: Gender Blurring (Η «Θολούρα» των Φύλων)

Πολλοί άνθρωποι πλέον αλλάζουν φύλο. Οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις γίνονται όλο και περισσότερο αποδεκτές σε παγκόσμιο επίπεδο. Το να είσαι γυναίκα με ανδρικές συμπεριφορές είναι κάτι το οποίο δεν μας ξαφνιάζει πια. Οι εταιρείες παράγουν προϊόντα τα οποία τα ονομάζουν «gender-neutral». Η Amazon δε διαχωρίζει τα παιδικά παιχνίδια σε αγορίστικα και κοριτσίστικα. Η Airfix παράγει συναρμολογούμενα μοντέλα και για κορίτσια που θέλουν να γίνουν επιστήμονες. Η Target δε διαχωρίζει πλέον τα τμήματα στα μαγαζιά της με βάση το φύλο. Τα στερεότυπα άρχισαν να καταρρέουν. Το «ανδρόγυνο» στυλ έχει επικρατήσει στη μόδα και αυτή η τάση θα συνεχιστεί.

Τάση Νο 6: Το «Πράσινο» Φαγητό

Οι άνθρωποι, μέσα στο 2016, θα «πρασινίσουν» τη διατροφή τους. Όλο και περισσότεροι μειώνουν τα απορρίμματα που προέρχονται από το φαγητό τους και αποφεύγουν με κάθε τρόπο να τρέφονται με ανθυγιεινά φαγητά. Επιθυμούν να αγοράζουν τοπικά παραγόμενα αγροδιατροφικά προϊόντα, εποχιακά και βιολογικά. Επιλέγουν συνειδητά τα «άσχημα» λαχανικά και απαιτούν διαφάνεια στην αλυσίδα αξίας των παραγόμενων προϊόντων. Το πώς επιλέγει να τρέφεται κάποιος θα αποτελεί ιδεολογικό θέμα. Υπηρεσίες που παραδίδουν στο σπίτι υγιεινά πιάτα, κρέας που παράγεται από ζώα που εκτρέφονται «ηθικά», οι αστικοί κήποι, τα farmers’ markets και τα organic markets ήρθαν για να μείνουν αλλά και για να διευρυνθούν.

Τάση Νο 7: Ευεξία

Οι καταναλωτές δεν νοιάζονται πια μόνο για τη σωματική τους υγεία. Τα βιβλία, οι εφαρμογές για τις smart συσκευές, τα τουριστικά προϊόντα, οι εναλλακτικοί τρόποι εκγύμνασης και διάφορες άλλες υπηρεσίες που προωθούν την ισορροπία νου και σώματος, την ολιστική αντιμετώπιση των ασθενειών και των διαταραχών καθώς και τη μείωση του στρες θα ζητιούνται όλο και περισσότερο. Και όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο. Οι άνθρωποι νοιάζονται και για το διπλανό τους. Υπηρεσίες «μαζικής» θεραπείας, σαν αυτές που προσφέρονται από το «Panoply» θα παρέχονται όλο και πιο συχνά.

Τάση Νο 8: Ο Υπερ-συνδεδεμένος Καταναλωτής

Περίπου ο μισός πληθυσμός της γης είναι συνδεδεμένος στο internet. Αναμένεται το 2016 ο αριθμός των χρηστών του διαδικτύου να αγγίξει τα 3 δισεκατομμύρια. Παράλληλα με τη «φυσική» ζωή, ζούμε και μία digital-virtual ζωή, η οποία όμως έχει μπει στο μικροσκόπιο σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει σε παιδιά και ενήλικες. Οι απαιτήσεις των καταναλωτών από τη λέξη «smart» είναι μεγάλες. Τα smartphones μας συντροφεύουν παντού και θεωρούνται τα επικρατέστερα «εργαλεία» για την πληρωμή λογαριασμών. Το texting, ειδικά για τους εφήβους είναι must και μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνει τις ακαδημαϊκές τους αποδόσεις. Ο εθισμός του smartphone αποτελεί πλέον μία μεγάλη πρόκληση. Έτσι, έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται η απαγόρευση χρήσης των κινητών τηλεφώνων σε διάφορους χώρους/καταστήματα όπως σε πολλές δημόσιες πισίνες της Σουηδίας και σε αρκετά καφέ των ΗΠΑ. Πολλοί γονείς νοιάζονται και συλλέγουν πληροφορίες ή μπλογκάρουν γιατί ανησυχούν για το φαινόμενο «Vampire Kids»-τα παιδιά χάνουν τον ύπνο τους γιατί ασχολούνται με διάφορα gadgets. Πολλές μελέτες αποδεικνύουν ότι ο υπερ-συνδεδεμένος χρήστης, ναι μεν είναι πολύ πληροφορημένος, όμως ταυτόχρονα κινδυνεύει η ψυχική του και η σωματική του υγεία. Έτσι, προϊόντα/υπηρεσίες που θα μετατρέπουν το ψηφιοποιημένο άνθρωπο σε αναλογικό και που θα δίνουν λύσεις στα προαναφερόμενα προβλήματα θα είναι άμεσα αποδεκτά. Μέσα στο 2015 αυξήθηκε ο αριθμός των «φυσικών» βιβλιοπωλείων στις ΗΠΑ (τώρα ανοίγει και η Amazon αλυσίδα από δαύτα). Τα «αναλογικά» προϊόντα επανέρχονται ως luxury goods. Στη Χιλή έχει αναπτυχθεί η εφαρμογή «Osss» που υπόσχεται να δημιουργήσει μία κοινότητα ανθρώπων που θέλουν να «αποσυνδεθούν» προκειμένου να συνδεθούν μεταξύ τους με τον παραδοσιακό, φυσικό τρόπο. Το προϊόν «NoPhone» που χρηματοδοτήθηκε από το Kickstarter είναι ένα ψεύτικο τηλέφωνο που βοηθάει στην απεξάρτηση από το αληθινό smartphone.

Τάση Νο 9: Shopping for Control (Η αγορά της ασφάλειας και του ελέγχου)

Διάφορα παγκόσμια γεγονότα, η ανησυχία για την προσωπική μας ασφάλεια και η οικονομική πίεση οδηγεί πολλούς καταναλωτές να θέλουν να έχουν περισσότερο έλεγχο της ζωής τους και έτσι μπαίνουν στη διαδικασία να τον αγοράζουν (αυτό είναι συνέπεια του κορπορατισμού όπως θα αναλύσω σε επόμενό μου post… παίζονται πολλά λεφτά… so stay tuned!) Αυτή η ανασφάλεια και ο φόβος (που μας τον ενισχύουν γιατί έτσι τους συμφέρει) οδηγούν στην αγορά συστημάτων που εγκαθίστανται σε συσκευές τηλεφώνου και σε Η/Υ ώστε πχ. να ελέγχουν οι γονείς τα παιδιά τους. Ζούμε στην εποχή του «Big Brother». Συστήματα που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία του «Έξυπνου Σπιτιού» αγοράζονται μαζικά και παράλληλα δημιουργούνται τα «Internet of Things» χωριά. Αγοράζουμε πλέον ασφάλεια μέσω των ασφαλών τροφίμων, συστημάτων ασφάλειας για τα σπίτια μας και προστασίας της ιδιωτικότητάς μας, αυτοκίνητα που είναι ασφαλή για το περιβάλλον. Η θέληση για πλήρη έλεγχο της ζωής μας και των δράσεών μας θα οδηγήσει σε αύξηση των online αγορών κατά 16,3% το 2016.

Τάση Νο 10: Οι Singles

Οι singles, έχοντας λιγότερες υποχρεώσεις και περισσότερα χρήματα να ξοδέψουν, αποτελούν ένα πολλά υποσχόμενο target group για αυθεντικά και luxurious προϊόντα/υπηρεσίες όπως τα «subscription boxes»-κουτιά που περιέχουν συνδυασμό προΪόντων τροφίμων, snacks για ανθρώπους και για κατοικίδια, προϊόντων κοσμετολογίας και προσωπικής περιποίησης, ειδών γραφείου κ.ά. που τα βρίσκεις μπροστά στην πόρτα σου. Επίσης, αυτοί οι «μόνοι» άνθρωποι κάνουν πολλά ταξίδια, ανοίγοντας την αγορά για παροχή ιδιαίτερων υπηρεσιών που θα τους παρέχουν ιδιαίτερες εμπειρίες. Ξοδεύουν αρκετά χρήματα για παιδιά συγγενών τους τόσο για να τους αγοράσουν παιχνίδια ή ρούχα αλλά και για να ταξιδέψουν μαζί τους (θείες με ανίψια). Πολλοί από τους singles είναι οι γνωστοί «yuccies», νέοι κάτω των 35 που ασχολούνται με την τέχνη αλλά και με το design, κερδίζουν αρκετά χρήματα, ζούνε μια «εναλλακτική» αλλά «καλή» ζωή, μοιράζονται δημιουργικούς χώρους, και μαζεύονται έτσι πολλοί «solopreneurs» και δημιουργούν. Τέλος, αυτοί οι άνθρωποι τρώνε συνήθως σε trendy εστιατόρια και όχι στο σπίτι τους.

 

Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT

 

Πηγή:

Daphne Kasriel-Alexander, 2016. “Top 10 Global Consumer Trends for 2016”. Euromonitor International.

Photo credit: jackenhack via Foter.com / CC BY-ND