Η “Καλή” Αναβλητικότητα
Το ότι θα έφτανα να γράψω για την αναβλητικότητα με θετικό τρόπο δεν το φανταζόμουν ποτέ διότι όπως έχω δηλώσει επανειλημμένα, είμαι ένα speed junky. Μου αρέσει η ταχύτητα, μου αρέσει να δρω και να αντιδρώ άμεσα, μου αρέσει να βρίσκω τρόπους ώστε να κάνω fast-tracking (να τρέχω παράλληλα δράσεις ώστε να ολοκληρώνω πιο γρήγορα τα projects μου.) Και πιστεύω πραγματικά ότι ό,τι αφήνεις να «σέρνεται» στο τέλος το βαριέσαι και δεν το ολοκληρώνεις ποτέ.
Όμως, παρ’ όλο που μου αρέσει η ταχύτητα και όντως μπορεί να καταφέρνω να κάνω πολλά πράγματα γρήγορα, υπάρχει κι ένα αλλά… Όταν δεν αισθάνομαι έτοιμη να ολοκληρώσω κάτι, ακόμα κι αν υπάρχει hard deadline, όταν δεν έχω έμπνευση να γράψω ένα brand strategy από το οποίο εξαρτάται η επιτυχής εισαγωγή ενός προϊόντος στην αγορά ή όταν δεν έχω ιδιαίτερη όρεξη να γράψω ένα άρθρο για το blog μου, τότε δεν βιάζομαι. Αφήνω τον εαυτό μου να «χαζέψει.» Παίζω κάποιο video game, σερφάρω στο internet, ακούω ή παίζω μουσική, διαβάζω ένα βιβλίο ή πάω μια βόλτα. Όταν επιστρέφω στο project που άφησα, αισθάνομαι πιο δημιουργική και συνήθως είμαι και πιο αποδοτική και παραγωγική. Όσο χρόνο δηλαδή χάνω «χαζεύοντας», αναβάλλοντας, τον κερδίζω πολλαπλά στη συνέχεια και μάλιστα παράγω καλύτερης ποιότητας παραδοτέο.
Αυτό που περιέγραψα πιο πάνω η επιστήμη το ονομάζει procrastination-αναβλητικότητα και μάλιστα από πολλούς θεωρείται αρνητικό χαρακτηριστικό σε έναν άνθρωπο ή σε έναν οργανισμό/εταιρεία. Όμως, τα δεδομένα από την πραγματική ζωή μας δείχνουν ότι όχι μόνο η αναβλητικότητα δεν είναι κάτι κακό αλλά χρειάζεται κιόλας πολλές φορές.
Η αναβλητικότητα στην πραγματική ζωή
Σε μία έρευνα που διεξήγαγαν οι Peter Golder και Gerard Tellis, ερευνητές αγοράς, συνέκριναν σε επίπεδο επιτυχίας εταιρείες που πρωτοπορούν με εταιρείες που έρχονται «δεύτερες», που αργούν να βγάλουν τα προϊόντα/υπηρεσίες/ιδέες τους στην αγορά. Από τις πρωτοπόρες εταιρείες, μόνο το 53% ήταν πετυχημένες, ενώ από τις «δεύτερες» το 92%.
Οι ερευνητές Sucheta Nadkarni και Pol Herrmann μελέτησαν περίπου 200 εταιρείες στην Ινδία και αυτές που παρουσίαζαν καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα ήταν όσες είχαν CEOs που βαθμολογούσαν τον εαυτό τους χαμηλά σε επίπεδο αποδοτικότητας και ταχύτητας. Αυτό που δήλωναν ήταν ότι πριν στρωθούν στη δουλειά, σπαταλούσαν το χρόνο τους άσκοπα (έτσι νόμιζαν) και ότι πολλές φορές δεν μπορούσαν να μπουν στο «ρυθμό» ώστε να τελειώνουν γρήγορα τα projects τους.
Μία άλλη έρευνα αναφέρεται σε μία ομάδα φοιτητών που της ανατέθηκε να αναπτύξει μία πρόταση για μία εταιρεία. Κάποια από τα άτομα της ομάδας ξεκίνησαν να δουλεύουν το project και στην πορεία υλοποίησης μπήκαν σε μία κατάσταση ηθελημένης αναβλητικότητας. Δηλαδή σταμάτησαν να ασχολούνται με την πρόταση και άρχισαν να παίζουν παιχνίδια. Αυτά τα άτομα παρέδωσαν τελικά πιο δημιουργικές προτάσεις, σε ένα ποσοστό 28% σε σχέση με τα άτομα της ομάδας που ολοκλήρωσαν το έργο χωρίς να «χαζέψουν.»
Για ποια αναβλητικότητα μιλούμε όμως;
Όλες οι προαναφερόμενες έρευνες αποδεικνύουν ότι η αναβλητικότητα είναι πηγή δημιουργικότητας.
Ποια αναβλητικότητα όμως;
Στην Αρχαία Αίγυπτο υπήρχαν δύο λέξεις που αντιστοιχούσαν στο ρήμα αναβάλλω. Η μία ήταν «τεμπελιάζω» και η άλλη «περιμένω για τη σωστή στιγμή.»
Οι δημιουργικοί άνθρωποι μπορεί να είναι αναβλητικοί, αλλά βάσει σχεδίου. Είναι δηλαδή στρατηγικά αναβλητικοί, ακόμα κι αν οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν, δεν το κάνουν δηλαδή συνειδητά.
Ο Martin Luther King έγραφε την ομιλία του το βράδυ της προηγούμενης ημέρας, ήταν δηλαδή αναβλητικός. Τελείωνε το project του τελευταία στιγμή. Όμως τη δούλευε σε νοητικό επίπεδο για καιρό πριν κάτσει να τη γράψει. Αυτή η «τακτική», το ότι άφηνε τον εαυτό του να λειτουργεί με τη ροή, του επέτρεπε να ενοποιεί όλα τα dots του και να είναι πιο πηγαίος και αληθινός όταν μιλούσε στον κόσμο. Το «I have a dream» δεν το είχε γραμμένο στο χαρτί του.
Οι εταιρείες που έρχονται «δεύτερες» δίνουν χρόνο στον εαυτό τους και εξετάζουν όλους τους παράγοντες της αγοράς χτίζοντας έτσι ποιοτικά προϊόντα/υπηρεσίες/ιδέες που τα θέλει ο κόσμος, μαθαίνουν από τα λάθη των «πρώτων» και φυσικά υλοποιούν τα projects τους παίρνοντας πιο υπολογισμένα και μικρά ρίσκα.
Τα start-ups του τομέα της τεχνολογίας πετυχαίνουν όταν οι ιδρυτές τους είναι αντικομφορμιστές. Αντιστέκονται στα μαζικά trends της αγοράς, περιμένουν η αγορά να καταλαγιάσει και τότε είναι που βάζουν τα δυνατά τους και καταφέρνουν να πάρουν χρηματοδοτήσεις, να παραμείνουν μέσα στην αγορά και τελικά να αποδεχθεί ο κόσμος τα πιο «ώριμα» προϊόντα/υπηρεσίες/ιδέες τους.
Πού καταλήγουμε;
Δεν χρειάζεται να πιέζουμε τα πράγματα. Και φυσικά δεν χρειάζεται να ερχόμαστε σε όλα πρώτοι. Άλλο η ταχύτητα για την ταχύτητα και η πρωτιά και άλλο η καλά σχεδιασμένη γρήγορη υλοποίηση των projects μας.
Στην Ελλάδα έχουμε την παροιμία «όποιος βιάζεται σκοντάφτει.»
Ο Da Vinci έλεγε «οι ευφυείς άνθρωποι πετυχαίνουν όταν δουλεύουν λιγότερο, γιατί τον υπόλοιπο καιρό σκέπτονται και διαμορφώνουν τις ιδέες τους.»
Ο καθηγητής Adam Grant λέει ότι η αναβολή των projects, που βασίζεται σε ένα καλά σχεδιασμένο πλαίσιο και αφορά ανθρώπους που είναι εσωτερικά παρακινούμενοι, αφήνει περιθώρια αυτοσχεδιασμού και έτσι τελικά καθιστά τους ανθρώπους πιο δημιουργικούς, πιο αποδοτικούς και τελικά πιο αποτελεσματικούς.
Το timing είναι σημαντικό, όπως έχει αποδείξει και ο Bill Gross. Η αναβλητικότητα χρειάζεται αρκεί να ξέρουμε πώς να τη διαχειριστούμε και αρκεί να εφαρμόζεται σε projects που μας παθιάζουν. Αλλιώς δεν μιλούμε για «καλή» αναβλητικότητα αλλά για οκνηρία ή για φόβο αλλαγής ή και για μη θέληση ανάληψη ευθύνης.
Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT
Πηγές:
- Elizabeth G. Pontikes and William P. Barnett, “When to Be a Nonconformist Entrepreneur? Organizational Responses to Vital Events,” University of Chicago Working Paper No. 12-59 (2014).
- Jihae Shin, “Putting Work Off Pays Off: The Hidden Benefits of Procrastination for Creativity,” manuscript under review, 2015.
- Peter N. Golder and Gerard J. Tellis, “Pioneer Advantage: Marketing Logic or Marketing Legend?” Journal of Marketing Research 30 (1993): 158–70.
- Sucheta Nadkarni and Pol Herrmann, “CEO Personality, Strategic Flexibility, and Firm Performance: The Case of the Indian Business Process Outsourcing Industry,” Academy of Management Journal 53 (2010): 1050–73.
Photo credit: https://gr.pinterest.com/pin/396246467184931203/