Metaverse: Ένα Ψηφιακό Μέλλον με Πολλές Ευκαιρίες ή Όχι;
Metaverse – Μετασύμπαν! Μία λέξη που ακούγεται όλο και περισσότερο και «μεταφράζεται» με πολλούς και διάφορους τρόπους από ανθρώπους και εταιρείες. Το νόημα που δίδεται σε αυτό τον όρο διαφέρει ανάλογα με το πού προσβλέπει η κάθε επιχείρηση ή/και άνθρωπος. Π.χ. ο ορισμός που δίνει ο founder του Facebook αντικατοπτρίζει τη θέλησή του να βγάλει ακόμα περισσότερα χρήματα ακόμα και αν «θυσιάσει» παγκόσμιες αξίες.
Έτσι λοιπόν, ως ένας άνθρωπος που με ενδιαφέρει να καταλαβαίνω το νόημα των λέξεων που διαβάζω, που ακούω και τελικά χρησιμοποιώ, μπήκα στη διαδικασία να το ψάξω λίγο περισσότερο. Ομολογώ ότι ξεκινώντας αυτή την έρευνα ήμουν αρνητικά διακείμενη ως προς το Μetaverse, όπως αυτό παρουσιαζόταν από τις μεγάλες εταιρείες. Όπως δηλαδή θέλουν να το διαμορφώσουν οι κολοσσοί για να εδραιώσουν ακόμα περισσότερο τη μονοπωλιακή τους κυριαρχία στην αγορά. Όμως όσο πιο πολύ διάβαζα βιβλία γραμμένα από ανθρώπους που αγαπούν την τεχνολογία, εμβαθύνουν αλλά παράλληλα έχουν και ηθικές αξίες και όραμα και υλοποιώντας και ένα online course που οδηγεί στην απόκτηση πιστοποίησης ως Metaverse Expert, άρχισα να εκπλήσσομαι θετικά!
Όπως καθετί σε αυτό τον πλανήτη, έτσι και το Metaverse είναι πώς θα το ορίσουμε, πώς θα το διαμορφώσουμε και πώς τελικά θα το χρησιμοποιήσουμε. Από εμάς όλους εξαρτάται αν θα αποδεχτούμε ό,τι θέλουν να μας πασάρουν κάποιοι λίγοι «δυνατοί» ή αν θα μπούμε ενεργά και δυναμικά στη διαδικασία να γίνουμε συνδιαμορφωτές του.
Υπάρχουν πολλές φωνές επικριτών που λένε ότι πρόκειται για άλλη μία μορφή εικονικής πραγματικότητας που σκοπό έχει να μας παραπλανήσει και να μας κάνει να «χαθούμε» μέσα σε αυτή για να ξεχάσουμε τα όσα άσχημα βιώνουμε στην πραγματική ζωή μας. Ότι πρόκειται και έναν ακόμα τρόπο που έχουν βρει κάποιοι «κακοί» να μας παραπλανήσουν, να μας κάνουν πλύση εγκεφάλου και τελικά να πετύχουν το στόχο τους, που δεν είναι άλλος παρά να μας μετατρέψουν σε πειθήνια όργανά τους.
Όμως υπάρχουν και οι άλλες φωνές (και μάλλον μέσα σε αυτές είναι πλέον και η δική μου). Το σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να το φοβόμαστε! Και πώς μπορούμε να μην φοβόμαστε κάτι; Το πρώτο βήμα είναι να το κατανοήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο. Το δεύτερο βήμα είναι να δεσμευτούμε ότι θα το χρησιμοποιήσουμε με προσοχή, σύνεση και θετικό τρόπο. Το τρίτο βήμα είναι να είμαστε πάντα συνειδητοί για να μην πέσουμε σε παγίδες που πιθανόν κάποιοι θα μας έχουν στήσει. Και το τέταρτο βήμα είναι να προσπαθούμε κάθε φορά που μας δίνεται η ευκαιρία να εξηγούμε στους ανθρώπους γύρω μας ό,τι ξέρουμε, να τους εκπαιδεύουμε (κατά κάποιον τρόπο) ώστε να δημιουργήσουμε μία κοινότητα που κάνει χρήση της προηγμένης τεχνολογίας με έναν τρόπο βιώσιμο για τους ανθρώπους και τη Γη.
Και πώς θα είναι το καλό Metaverse;
Σίγουρα δεν πρόκειται για ένα online game που σε κάνει να αποβλακώνεσαι, σε αποκόβει από την πραγματικότητα, σε κάνει αντικοινωνικό.
Σίγουρα επίσης δεν πρόκειται για μία αυτόνομη εφαρμογή augmented reality – επαυξημένης πραγματικότητας ή virtual reality – εικονικής πραγματικότητας, που την χρησιμοποιείς σε συγκεκριμένες στιγμές, χωρίς να συνδέεται με διάφορες εκφάνσεις τις πραγματικότητας.
Σίγουρα επίσης το Metaverse δεν έχει διαμορφωθεί ακόμα και το όραμα για το πώς θα είναι είναι δυναμικό, όπως συνέβη και με το πέρασμα από το Web1 στο Web2 και τώρα πια στο Web3. Τα όρια για το πότε θα έχουμε «έτοιμο» το Metaverse ως κοινωνία δεν μπορούν να οριστούν αλλά θα είναι συνεχώς από διαμόρφωση και εδώ κρύβεται η μαγεία και η ευκαιρία για όλους μας που θέλουμε να γίνουμε και να είμαστε μέρος ενός υγειούς Metaverse.
Ένα υγειές Metaverse – ένα υγειές σύνολο από συνδεδεμένους virtual κόσμους που συνδέονται όμως και με τον πραγματικό κόσμο– έχει τη δύναμη να δημιουργήσει μία virtual κοινωνία, όχι αποκομμένη από την πραγματικότητα, στην οποία θα μπορούμε να εξερευνήσουμε νέους τρόπους ψυχικής ολοκλήρωσης και υγείας. Θα μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο πιο δίκαιο οικονομικό και εκπαιδευτικό σύστημα και διευρυμένες κοινότητες που τα μέλη τους θα μοιράζονται εμπειρίες με νόημα και αληθινή αξία. Θα μπορούμε δηλαδή να χτίσουμε έναν πιο ανθρώπινο κόσμο, που θα αποτελείται από πολλούς συνδεδεμένους κόσμους, που σέβεται τη διαφορετικότητα, είναι ανοικτός σε όλους και δίνει ευκαιρίες σε όλους.
Οι virtual ψηφιακοί αυτοί κόσμοι θα παρέχουν λοιπόν αξία στον πραγματικό κόσμο και το Metaverse θα αποτελεί τον «αγωγό» μέσα από τον οποίο θα ρέει αυτή η αξία που μπορεί να έχει τη μορφή εμπειριών, αντικειμένων, εκδηλώσεων κ.ά. που αξίζουν να μεταφερθούν στον πραγματικό κόσμο.
Θα μας βοηθήσουν να ξαναφτιάξουμε τις ζωές μας με το να ανοίγουν νέες δυνατότητες για μεταφορά του πλούτου, των ιδεών, των ταυτοτήτων μας και της επιρροής μας μεταξύ της φυσικής πραγματικότητας που βιώνουμε και των ψηφιακών πραγματικοτήτων που θα δημιουργήσουμε. Αυτοί οι νέοι κόσμοι μπορούν να μας υποστηρίξουν στην προσπάθεια μας να επιτύχουμε τους 17 Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης, να δημιουργήσουμε μία νέα οικονομία όπως είναι η «Οικονομία του Λουκουμά» και να βρούμε λύσεις στα σύνθετα και πολύπλοκα προβλήματα που υφίστανται σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο. Θα μας βοηθήσουν να μάθουμε να διαχειριζόμαστε καλύτερα την πολυπλοκότητα της πραγματικότητας. Θα μας βοηθήσουν να κάνουμε τον πραγματικό μας κόσμο καλύτερο!
Για να σας το κάνω πιο εύκολο σκεφτείτε ότι οι πυραμίδες της Αιγύπτου ή ο Παρθενώνας στην Αθήνα, αποτελούσαν για τους τότε ανθρώπους ένα είδος Metaverse. Κάτι το οποίο έφτιαχναν βάζοντας πολλή φαντασία και ενέργεια, πολύ σθένος και πολλούς πόρους, αφιερώνοντας πολλά χρόνια και το οποίο ενώ αντιπροσώπευε κάτι «μαγικό», κάτι «μη πραγματικό», πρόσφερε αξία στην πραγματική τους ζωή και ενοποιούνταν με αυτή. Και γιατί αυτό; Γιατί πολύ απλά αυτοί οι «virtual» κόσμοι (με την έννοια αυτού που αντιπροσώπευαν), τους έδιναν την ευκαιρία να νιώσουν μέρος ενός συνόλου, να κάνουν business, να νιώσουν πιο άνθρωποι μέσα από συγκεκριμένες εμπειρίες που βιώναν σε αυτούς τους χώρους. Ο πραγματικός τους κόσμος, η καθημερινότητά τους, αλληλεπιδρούσε με αυτούς τους χώρους και υπήρχε (και ακόμα υπάρχει) ανταλλαγή αξίας μεταξύ αυτών.
Και ακριβώς αυτή η ανταλλαγή αξίας μεταξύ δύο κόσμων – αληθινών και virtual – αυτή η «συζήτηση» μεταξύ τους είναι που κάνει αυτούς τους δύο κόσμους ένα Metaverse (οτιδήποτε άλλο δεν μπορεί να ονομαστεί Metaverse). Και αυτό είναι εφικτό μόνο όταν συμμετέχει σε αυτούς τους κόσμους ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας.
Και για να σας το κάνω ακόμα πιο εύκολο, θα χρησιμοποιήσω τα λόγια του Herman Narula από το βιβλίο του «Virtual – The Metaverse and the New Frontiers of Human Experience»:
«Εάν ένα video game είναι κάτι το οποίο κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν ότι καταφέρνουν κάτι, κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν γεμάτοι, τότε ένας virtual κόσμος μέσα στο Metaverse είναι ουσιαστικά ένα παιχνίδι που παίζουν όλοι μαζί οι άνθρωποι που αποτελούν μία κοινωνία και το Metaverse είναι η δομή που μεσολαβεί στη μεταφορά της αξίας που δημιουργείται μέσω της δέσμευσης σε αυτόν τον εικονικό κόσμο προς τον πραγματικό και μεταξύ άλλων virtual κόσμων».
Ένας ορισμός του Metaverse που δίνει ο προαναφερόμενος συγγραφέας που μου αρέσει πολύ γιατί μου θυμίζει Πλάτωνα (Πλαίσιο Διαχείρισης Ιδέας) είναι ο ακόλουθος:
«Το Metaverse μπορεί να περιγραφεί ως ένας άλλος κόσμος ζωντανών ιδεών που τέμνεται με το δικό μας με ποικίλους τρόπους. Αυτοί οι κόσμοι των ιδεών δημιουργούν και αναδεικνύουν κοινές ιστορίες, συμμετοχικές οικονομίες και φανταστικά σύνολα από γεγονότα ή καταστάσεις που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση μιας νέας αφήγησης».
Έτσι λοιπόν για να μην επιτρέψουμε στους λίγους να δημιουργήσουν ένα Metaverse που θα εξυπηρετεί μόνο αυτούς, θα πρέπει όλοι μας, να εκπαιδευτούμε ώστε να συνδημιουργήσουμε ένα ισότιμο, δημοκρατικό, διαφανή, χρήσιμο, αποτελεσματικό και γεμάτο νόημα Metaverse, που θα ανοίγει νέα παράθυρα στις παρακείμενες πραγματικότητες, προσφέροντας ευκαιρίες για εκπαίδευση, για δημιουργία νέων μορφών επιχειρήσεων, αειφορικών επιχειρηματικών μοντέλων, νέων μη χειριστικών τακτικών marketing, νέων θέσεων εργασίας, νέων εμπειριών χαράς, παιχνιδιού και διασκέδασης. Θα πρέπει να κάνουμε το εντελώς αντίθετο από αυτό που συνέβη όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα social media που δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μία ανεξέλεγκτη, ασυνείδητη και τις περισσότερες φορές χωρίς νόημα και επικίνδυνη χρήση τους.
Θα σας αφήσω με μία ερώτηση:
Θέλετε να συμβάλλετε στη δημιουργία ενός Metaverse που θα αποτελεί μία διαφυγή από τις δυσκολίες της ζωής ή να βοηθήσετε να δημιουργηθεί ένα ‘καλό’, υγειές Metaverse, ένα δίκτυο γεμάτο νόημα, ιδέες και ευκαιρίες για όλους στο οποίο θα συμμετέχετε ενεργά και ταυτόχρονα με πολλούς άλλους ανθρώπους, θα έχετε την αίσθηση του ανήκειν και στο οποίο θα μπορείτε να επενδύσετε άφοβα, βάζοντας έτσι το δικό σας λιθαράκι στην αλλαγή του κόσμου μας;
Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT
Πηγές:
Herman Narula, 2022. Virtual – The Metaverse and the New Frontiers of Human Experience. Currency New York.
Matthew Ball, 2022. The Metaverse: And How It Will Revolutionize Everything. Liveright Publishing Corporation.