“Γιατί-Πώς-Τι”: Ο Δρόμος προς την Προσωπική και Επιχειρηματική Ανάπτυξη & Ολοκλήρωση

Πριν από αρκετά χρόνια ήμουν σε μία φάση που προσπαθούσα να προσδιορίσω ακριβώς τι κάνω, πού βαδίζω, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Και ο λόγος ήταν ότι αισθανόμουν ότι βρισκόμουν μπροστά στην ολοκλήρωση ενός κύκλου της ζωής μου και έπρεπε να πάρω αποφάσεις ώστε να ξεκινήσω έναν καινούργιο, επαναπροσδιορίζοντας τα θέλω μου τα οποία θα προσδιόριζαν και τις δράσεις μου. Λόγω των πολλαπλών ενδιαφερόντων μου τα οποία με οδήγησαν να αποκτήσω γνώσεις αλλά και εμπειρία σε πολλαπλά πεδία καθώς και λόγω της «πλούσιας» ζωής που είχα ζήσει και λόγω επιλογών αλλά και γιατί από μικρή είχα μεγαλώσει χωρίς πατέρα, είχα πρόβλημα στο να «ορίσω» τελικά ποια ήμουν, που πήγαινα και γιατί λειτουργούσα με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Είχα θέμα στο πώς να ενώσω τα dots μου ώστε να προκύψει κάτι νέο και εξελιγμένο.

Και όπως κάθε research oriented άνθρωπος άρχισα να ψάχνω βιβλιογραφικά δεδομένα τα οποία θα με βοηθούσαν να απαντήσω σε όλα τα προαναφερόμενα ερωτήματα. Βρήκα πολλά βιβλία και επιστημονικά άρθρα τα οποία όμως μου φαινόταν συμβατικά. Ήταν οι κλασικές θεωρίες περί συμπεριφοράς και οι συμβατικές business θεωρίες. Ήταν οδηγοί προσωπικής εξέλιξης που μου φαινόταν ξεπερασμένοι. Ήθελα κάτι παραπάνω. Ήθελα κάτι το οποίο να είναι challenging, να κάνει trigger το μυαλό μου και την καρδιά μου αλλά παράλληλα να έχει και επιστημονικό υπόβαθρο και να είναι και εφαρμόσιμο. Και τυχαία (τίποτα δεν είναι τυχαίο) έπεσα πάνω σε ένα βιβλίο με τίτλο «Start with Why» του Simon Sinek. Ο τίτλος ήταν αυτός που μ’ έκανε να αγοράσω το eBook και να ξεκινήσω αμέσως να το διαβάζω. Το τελείωσα μέσα σε μία μέρα. Και πήρα πολλές απαντήσεις. Όμως το πιο σημαντικό ήταν ότι με έβαλε σε μία διαδικασία να παρακολουθήσω το online, by distance πρόγραμμα που ανέπτυξε ο συγγραφέας του βιβλίου και έτσι καταρχήν να τακτοποιηθώ μέσα μου και στη συνέχεια να αναπτύξω συνειδητά το project που το ονόμασα «Η ζωή της Δήμητρας» το οποίο αποτελείται από πολλά μικρά, δυναμικά sub-projects που με βοηθούν να προχωρώ και να υπάρχω δημιουργικά σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μου.

Το Why-How-What

Ο πυρήνας αυτού του βιβλίου και κατ’ επέκταση του προγράμματος που παρακολούθησα εξ’ αποστάσεως στηρίζεται σε τρεις απλές ερωτήσεις: «Why-How-What»-«Γιατί-Πώς-Τι» (μόνο απλές δεν είναι!)

Ο Sinek, ύστερα από μία δύσκολη φάση που πέρασε στη ζωή του (εκεί ταυτίστηκα μαζί του) είδε καθαρά το αυτονόητο. Και ποιο είναι αυτό; Το πώς λειτουργεί η Φύση και άρα και η φύση μας. Είδε καθαρά το πώς λειτουργούν οι άνθρωποι όταν επικοινωνούν, όταν καλούνται να πάρουν αποφάσεις, όταν θέλουν να επηρεάσουν θετικά τον κόσμο, όταν θέλουν να αφήσουν το σημάδι τους στον κόσμο.

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των «επιτυχημένων» ανθρώπων, όπως ο Martin Luther King, ο Steve Jobs, οι αδερφοί Wright, ο Αϊνστάιν, που άλλαξαν την ιστορία, που ήταν αντισυμβατικοί, ήταν το εξής: όλη τους η ζωή στηριζόταν στο Why τους. Ξεκινούσαν από εκεί και κατέληγαν εκεί.

Και τι σημαίνει «Why»; Όλες τους οι πράξεις, οι δράσεις, ο τρόπος που υπήρχαν καθοδηγούνταν από τις αξίες τους, από αυτό που αγαπούσαν να κάνουν, από το πάθος τους, από αυτό που πίστευαν.

Ο Martin Luther King ξεκινούσε να μιλάει στον κόσμο με το «I have a dream». Ο Steve Jobs με το «Challenging the status-quo by thinking differently». Και τι κατάφεραν; Καταρχήν να ζουν μία ζωή που αγαπούσαν, που είχε νόημα και κατ’ επέκταση κατάφεραν να επηρεάσουν τις ζωές πολλών ανθρώπων με το να τους εμπνέουν και όχι με το να τους χειραγωγούν. Πώς το κατάφεραν; Πολύ απλά μιλούσαν στις καρδιές των ανθρώπων. Μιλούσαν στο συναίσθημά τους. «Προκαλούσαν» τους ανθρώπους να δράσουν μέσω της διαίσθησής τους.

Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν στην ερώτηση «Τι κάνεις στη ζωή σου» απαντούσαν με το να λένε γιατί υπάρχουν και όχι τι παράγουν. Αυτό ερχόταν στην συνέχεια. Το επόμενο κοινό τους χαρακτηριστικό ήταν ότι κάθε τους δράση ήταν πλήρως εναρμονισμένη με το «Γιατί» τους. Το «How»-«Πώς» τους, το τι έκαναν δηλαδή για να εκφράσουν με απτό τρόπο το «Γιατί» τους ήταν σε πλήρη συμφωνία με το γιατί υπήρχαν. Και το τρίτο κοινό τους χαρακτηριστικό ήταν ότι αυτό που «παρήγαγαν», το «Τι» τους δηλαδή, ήταν ένα αποτέλεσμα που ερχόταν φυσικά, προέκυπτε αβίαστα.

Άρα τα τρία κοινά τους χαρακτηριστικά ήταν:

• Ήξεραν το «Why» τους και το εξέφραζαν με σαφήνεια: το πάθος τους, αυτό που πίστευαν, οι αρχές τους, οι πεποιθήσεις τους για τη ζωή, ο λόγος ύπαρξής τους.
• Αποφάσιζαν το «How» τους και πειθαρχούσαν σ’ αυτό: οι δράσεις τους για να υλοποιήσουν το «Why» τους. Μπορεί να ήταν συστήματα, διαδικασίες, νόρμες που ακολουθούσαν σε καθημερινό επίπεδο και τα εξέφραζαν με ρήματα (γιατί μόνο τα ρήματα δείχνουν το δρόμο προς τη δράση).
• Αυτό που παρήγαγαν, προϊόντα, υπηρεσίες, ιδέες, το «What» τους ήταν συνεπές ως προς το «Why» και το «How» τους: τα αποτελέσματα των πράξεών τους τα οποία ήταν αυθεντικά και μοναδικά γιατί προέκυπταν από το μοναδικό συνδυασμό του Γιατί και του Πώς τους.

Η Φύση, η Φύση μας και ο Χρυσός Κύκλος

Αυτά τα τρία κοινά τους χαρακτηριστικά είναι αρχέτυπα της Φύσης και άρα και της Φύσης μας. Και τι εννοώ;

Τα πάντα στη Φύση λειτουργούν με μία αρμονία, με μία συνέχεια, που μπορεί εμείς οι άνθρωποι να μην την κατανοούμε πάντα. Όμως όταν αφηνόμαστε στη ροή τότε συμβαίνουν μαγικά πράγματα. Τα πάντα στη Φύση έχουν ένα λόγο ύπαρξης. Λειτουργούν και δρουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο που επιφέρει την ισορροπία (άσχετα αν εμείς οι άνθρωποι με τις παρεμβάσεις μας χαλάμε αυτή την ισορροπία). Τα πάντα, ζωντανά και άψυχα όντα/αντικείμενα, εμπεριέχουν ενέργεια, εμπεριέχουν μία ευφυΐα. Και αυτή η ευφυΐα είναι «προϊόν» της ισορροπίας που υφίσταται, τουλάχιστον σε επίπεδο ζώντων οργανισμών, μεταξύ καρδιάς και νου.

Οι προαναφερόμενοι άνθρωποι λοιπόν κατάφεραν το ακατόρθωτο, ακόμα και στην περίπτωση που μπορεί να μην είχαν πόρους (όπως στην περίπτωση των αδερφών Wright), γιατί ακολουθούσαν πιστά το τρίπτυχο «Γιατί-Πώς-Τι». Ο Steve Jobs κατάφερε να δημιουργήσει μία εταιρεία leader στο χώρο του και στις καρδιές των ανθρώπων για έναν απλό λόγο. Γιατί όντας πιστός στο «Γιατί-Πώς-Τι» ενέπνεε τους ανθρώπους να τον ακολουθήσουν. Και δεν τον ακολουθούσαν γιατί τους μάγευε. Τον ακολουθούσαν γιατί πολύ απλά είχαν το ίδιο «Γιατί» μ’ αυτόν.

Οι άνθρωποι αποφασίζουν και συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους τρόπους που ορίζονται από τη φύση τους. Η διαδικασία της λήψης αποφάσεων δεν ορίζεται από το λογικό μέρος του εγκεφάλου αλλά από το τμήμα εκείνο το οποίο σχετίζεται με το συναίσθημα. Ορίζεται από το μεταιχμιακό σύστημα-limbic brain που ελέγχει συναισθηματικές και συμπεριφορικές δραστηριότητες. Και αυτό το τμήμα του εγκεφάλου παίρνει εντολές από την καρδιά. Είναι αυτό που αλλιώς ονομάζεται Διαίσθηση. Οι άνθρωποι πρώτα αποφασίζουν με τη διαίσθηση. Οι αποφάσεις μας είναι συναισθηματικές. Και σ’ αυτό το τμήμα της ανθρώπινης φυσιολογίας «μιλάει» το «Γιατί» και το «Πώς».

Αφού παρθεί η απόφαση σε συναισθηματικό επίπεδο τότε μπαίνει σε λειτουργία το τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται νεοφλοιός-neocortex και το οποίο σχετίζεται με τη σκέψη, την αντίληψη, τη γλώσσα και την απόκτηση γνώσεων. Τότε δηλαδή μπορούμε να εκφράσουμε με λόγια και με λογικά επιχειρήματα τους λόγους για τους οποίους πήραμε μία συγκεκριμένη απόφαση.

Ο «Χρυσός Κύκλος», όπως τον ονόμασε ο Sinek, είναι ο ακόλουθος που βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τα τμήματα του εγκεφάλου που χρησιμοποιούμε όταν δρούμε στην καθημερινότητά μας.

Η Εφαρμογή

Δεν θα μπορούσα να πιστέψω και να εμπιστευτώ κάτι αν δεν ήταν εφαρμόσιμο. Και μάλιστα αν δεν μπορούσε να εφαρμοστεί επιτυχώς.

Από τότε που γνωρίστηκα μ’ αυτό το πλαίσιο και ξεκίνησα το online πρόγραμμα, άρχισα να παρατηρώ τον τρόπο με τον οποίο παίρνω αποφάσεις. Από το να αγοράσω κάτι από το σούπερ μάρκετ μέχρι για πολύ σημαντικά θέματα της ζωής μου. Αυτό λοιπόν που παρατήρησα ήταν ότι όντως τις αποφάσεις μου της έπαιρνα διαισθητικά. Πρώτα ένιωθα, μετά εκλογίκευα αυτό που ένιωθα και στη συνέχεια έπραττα.

Άρχισα παράλληλα να παρατηρώ πώς λειτουργεί η αγορά, πώς λειτουργούν άλλοι άνθρωποι όταν πχ παίρνουν αποφάσεις σχετικά με το τι αυτοκίνητο θα πάρουν, τι κινητό τηλέφωνο ή ακόμα και με ποιους ανθρώπους θα συνεργαστούν για να υλοποιήσουν τις ιδέες τους. Αυτή η μικρή μου έρευνα μου απέδειξε ότι πχ σε επίπεδο συνεργασιών αυτές που ήταν πετυχημένες ήταν αυτές που οι άνθρωποι που συμμετείχαν είχαν το ίδιο «Γιατί». Συμπορευόταν δηλαδή. Σε επίπεδο αγοράς προϊόντων ή υπηρεσιών είδα ότι συνήθως οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να εξηγήσουν με τη χρήση της γλώσσας γιατί επέλεξαν ένα συγκεκριμένο προϊόν ενώ υπήρχαν πολλά άλλα παραπλήσια στην αγορά ή ακόμα και ίδια σε επίπεδο χαρακτηριστικών.

Όταν μια απόφαση μας φαίνεται «εντάξει» μας είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσουμε γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε. Κι αυτό γιατί η διαδικασία λήψης αποφάσεων και η εξήγηση του γιατί δρούμε με το συγκεκριμένο τρόπο εδράζονται σε διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου όπως προαναφέρθηκε. Όταν κάνουμε αυτό που νιώθουμε ως καλύτερο για εμάς συνήθως δεν πέφτουμε έξω. Όταν όμως προσπαθούμε να πειστούμε με λογικά επιχειρήματα για να κάνουμε κάτι τότε καταλήγουμε πολλές φορές στο over thinking και εκεί χάνουμε το παιχνίδι. Τότε είναι που παίρνουμε αποφάσεις χαμηλότερης ποιότητας.

Πώς όμως τα προαναφερόμενα συνδέονται με την πραγματικότητα, με την καθημερινότητα; Ας δούμε ένα παράδειγμα (και δεν θα αναφερθώ στον εαυτό μου γιατί θα φανεί ότι με κάνω διαφήμιση! 🙂 ). Ας πάρουμε την εταιρεία Apple και ας δούμε το «Γιατί-Πώς-Τι» της. Ο Steve Jobs δε δημιούργησε αυτός προσωπικά το iPod ή το iTunes. Άλλοι άνθρωποι που δούλευαν μέσα στην εταιρεία κατάφεραν να δημιουργήσουν αυτά τα προϊόντα. Όμως ο Steve Jobs ήταν αυτός που έδειχνε το δρόμο, την κατεύθυνση, το λόγο ύπαρξης της εταιρείας, το σκοπό με βάση τον οποίο θα καινοτομούσαν οι υπάλληλοι. Το Why δηλαδή το οποίο ήταν: «βρείτε το status-quo της αγοράς που δραστηριοποιούμαστε. Τις εταιρείες δηλαδή που προσπαθούν με κάθε τρόπο να προστατέψουν τα παρωχημένα business models τους και αμφισβητήστε τες. Σκεφτείτε διαφορετικά». Αυτό είναι το «Γιατί» ιδρύθηκε η Apple. Και οι υπάλληλοι με τη σειρά τους προσπάθησαν με κάθε τρόπο να δώσουν ζωή σ’ αυτό το σκοπό. Να παράξουν προϊόντα που τον υπηρετούσαν αυτό το σκοπό μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες, συστήματα και νόρμες. Έτσι λοιπόν το «Γιατί-Πώς-Τι» της Apple είναι:

Why: Αμφισβήτηση του status-quo μέσω ενός διαφορετικού τρόπου σκέψης

How: δημιουργία απλών και πολύ καλά σχεδιασμένων προϊόντων (με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε επίπεδο διαδικασιών και λειτουργιών)

What: Mac, iPhone, iPad, iTunes

Η Apple δεν είναι η κορυφαία εταιρία κατασκευής προϊόντων τεχνολογίας (Η/Υ κ.ά) αλλά ηγείται στο χώρο. Κι αυτό είναι η επιτυχία της. Εμπνέει τους ανθρώπους και δεν τους χειραγωγεί. Έχει followers γιατί πολύ απλά απευθύνεται στους ανθρώπους που έχουν το ίδιο Why μ’ αυτήν! Παράλληλα, ο Steve Jobs διάλεγε τους ανθρώπους που θα δουλέψουν για την εταιρεία του όχι με βάση τα hard skills τους, τα πτυχία τους δηλαδή αλλά με βάση την κουλτούρα τους, τον τρόπο που σκεφτόταν και έπρατταν. Το Why τους δηλαδή. Και αυτό το Why έπρεπε να ταυτίζεται μ’ αυτό της Apple!

Το Lesson-learned

Όπως είδαμε λοιπόν, η επιτυχία μιας εταιρείας οφείλεται στην ικανότητα της να κερδίζει την καρδιά και το μυαλό του κοινού στο οποίο απευθύνεται. Λίγοι είναι οι οργανισμοί οι οποίοι στην ερώτηση «τι κάνετε» απαντούν με βάση το «Γιατί» τους. Κι αυτό συμβαίνει γιατί απλά δεν έχουν μπει στη διαδικασία να το βρούνε και να δημιουργήσουν επιχειρηματικά μοντέλα-business model με αληθινή πρόταση αξίας που να αγγίζει τις καρδιές των ανθρώπων.

Επιτυχία για έναν άνθρωπο είναι να καταφέρει να ζει τη ζωή του με βάση το πάθος του, τις αξίες του, τις αρχές του, με βάση δηλαδή το «Γιατί» του και να το εκφράζει καθημερινά μέσα από τις δράσεις του και τα προϊόντα/υπηρεσίες/ιδέες που παράγει.

Είτε πρόκειται για εταιρείες, είτε για ατομικές επιχειρήσεις, είτε για ανθρώπους που απλά θέλουν να ζουν μία ζωή με νόημα ένας είναι ο δρόμος! Και σίγουρα δεν είναι εύκολος. Θέλει χρόνο για να απαντήσουμε σ’ αυτές τις τρεις ερωτήσεις-Γιατί, Πώς, Τι-και πρόκειται για μία δυναμική διαδικασία η οποία εξελίσσεται μαζί με εμάς. Αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να καταφέρουμε να ζήσουμε μία ζωή που αξίζει να τη ζεις!

Γι’ αυτό λοιπόν…

Βρείτε το Why-Γιατί σας, δημιουργήστε το business model σας, το modus operandi σας, την πυξίδα σας και παράξτε αποτελέσματα τα οποία προσφέρουν πραγματική αξία τόσο σε σας όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο!

 

Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT

Photo credit: @ orson