Τολμήστε να Περάσετε τον Εαυτό σας από το Μικροσκόπιο. Αυτοαξιολογηθείτε!

Φανταστείτε ότι βιώνετε την παρακάτω κατάσταση:

Έχετε μόλις προσληφθεί σε μία δουλειά ως project manager και το συμβόλαιο που υπογράφετε αναφέρει ότι οι πρώτοι έξι μήνες εργασίας είναι δοκιμαστικοί. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα θα πληρώνεστε κανονικά, με βάση το ό,τι συμφωνήθηκε, θα δουλεύτε 8ωρο και θα σας ανατίθενται tasks σύμφωνα με τη περιγραφή της θέσης για την οποία είχατε αιτηθεί και την πήρατε. Σας έχουν ενημερώσει ότι δεν έχετε όλα τα προσόντα για τη θέση, όμως θεωρούν ότι θα μπορέσετε να ανταπεξέλθετε και με την καθοδήγηση του programme manager ο οποίος κατά τη διάρκεια των 6 μηνών σας δίνει διάφορα tasks, τεστάροντας τις σκληρές ικανότητες αλλά παράλληλα και τις ήπιες. Βλέπετε ότι σχεδόν όλη η δουλειά που του στέλνετε σας επιστρέφεται με πάρα πολλές διορθώσεις και σχόλια για το τι πρέπει να αλλάξετε και είναι εμφανές ότι δεν μπορείτε να αναλάβετε από μόνοι σας ένα task από την αρχή μέχρι το τέλος και να το παραδώσετε άψογο. Πολλές φορές δε, μετά από 2-3 φορές που του έχετε στείλει κάτι, σας ενημερώνει ότι η τελική έκδοση είναι έτοιμη και έχει σταλεί στους ανθρώπους που έπρεπε και βλέπετε ότι αυτό που είχατε ετοιμάσει έχει αλλαχθεί εντελώς γιατί δεν ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις. Επίσης, σας ενημερώνει ο programme manager αρκετά συχνά, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων που κάνετε, ότι τα tasks που υλοποιείτε είναι περισσότερο αρμοδιότητα ενός project assistant και όχι ενός project manager, βάσει και της περιγραφής της θέσης, παρ’ όλα αυτά πληρώνεστε κανονικά ως project manager. Σημειωτέον δε ότι αυτούς τους έξι μήνες ο programme manager κάνει καθημερινές συναντήσεις μαζί σας, σας εξηγεί τι δεν πήγε καλά, σας εκπαιδεύει on the job, σας δίνει έτοιμη δουλειά την οποία μπορείτε να την χρησιμοποιείτε ως παράδειγμα για τα tasks που σας αναθέτει και σας ενθαρρύνει.

Περνούν λοιπόν αυτοί οι 6 μήνες και έρχεται η μέρα που πρέπει να συζητήσετε για το πώς πάνε τα πράγματα. Να μιλήσετε για τον εαυτό σας, πώς πιστεύετε κι αν πιστεύετε ότι ανταποκρίνεστε στις απαιτήσεις του ρόλου για τον οποίο προσληφθήκατε και πληρώνεστε, να πείτε αν είστε ευχαριστημένος/η και επίσης τα άτομα που σας προσέλαβαν καθώς και ο programme manager με τον οποίο συνεργαζόσασταν στενά να σας δώσουν το feedback τους.

Τι θα τους λέγατε; Ότι τα πράγματα πάνε περίφημα και είστε πάρα πολύ ευχαριστημένος από τον εαυτό σας και την απόδοσή σας; Θα πέφτατε από τα σύννεφα αν η ανατροφοδότηση που σας δινόταν δεν ήταν και τόσο θετική; Σε ερωτήσεις που θα σας έθεταν για το αν πιστεύετε ότι εκπληρώνετε τα καθήκοντά σας σύμφωνα με το job description θα απαντούσατε «ναι», ενώ στην ερώτηση ποια είναι τελικά τα καθήκοντά σας δεν θα ξέρατε τι να απαντήσετε; Θα λέγατε ότι πιστεύετε ότι τα πάτε πολύ καλά και ανταποκρίνεστε στο ρόλο του project manager ενώ έχετε δει ότι δεν σας έχουν επιτρέψει να κάνετε ούτε μία απλή επικοινωνία με συνεργάτες των projects που τρέχει ο οργανισμός, ενώ σας έχει ζητηθεί να ετοιμάστε draft emails, τα οποία όμως δεν στάλθηκαν ποτέ έτσι όπως τα γράψατε; Θα λέγατε ότι άξια παίρνετε τα χρήματα που παίρνετε και δεν θα δεχόσασταν με τίποτα να υποβιβαστείτε στο ρόλο του project assistant, ενώ δεν εκτελέσατε κανένα task που σχετίζεται με project management από μόνος σας, ενώ δεν πήρατε καμία πρωτοβουλία να κάνετε κάτι από μόνοι σας για κάποιο από τα projects που σας δόθηκε να διαβάσετε και δουλέψατε σε κάποια παραδοτέα του, ενώ δεν μπήκατε καν στη διαδικασία να διαβάσετε για το πλαίσιο στο οποίο υλοποιούνται αυτά τα projects και ποτέ δεν ανοίξατε ούτε ένα άρθρο (δεν μιλάμε για βιβλίο) για να εκπαιδευτείτε και να μάθετε περισσότερα σχετικά με το πώς διαχειριζόμαστε έργα;

Τα τρία προβλήματα που “κρύβει” η προαναφερόμενη ιστορία

Η παραπάνω ιστορία αναφέρεται σε μία πραγματικότητα που συναντάται πολύ συχνά σε πολλούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο.  Πρόκειται καθαρά για μία περίπτωση που ένας άνθρωπος, ενώ έχει μπροστά του όλα τα στοιχεία, δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει τον εαυτό του σχετικά αντικειμενικά, δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί αν και κατά πόσο συμβάλλει αποτελεσματικά με την ύπαρξή του στην επίτευξη του σκοπού και των στόχων του οργανισμού στον οποίο εργάζεται και τελικά αν αξίζει τα λεφτά που παίρνει. Υπάρχουν πάρα πολλές έρευνες που αποδεικνύουν ότι δεν είμαστε πάντα σε θέση να αξιολογούμε τους εαυτούς μας όπως θα έπρεπε, όμως, όταν έχουμε τα δεδομένα, όταν μας ζητείται να κάνουμε συγκεκριμένα πράγματα, όταν οι αρμοδιότητές μας είναι πολύ συγκεκριμένες και όταν σε καθημερινό επίπεδο, μεγάλο μέρος αυτού που ετοιμάζουμε μας επιστρέφεται με πολλές διορθώσεις/σχόλια, τότε, σε έναν μεγάλο βαθμό, πρέπει να είμαστε σε θέση να καταλάβουμε πού πατάμε και πού βρισκόμαστε. Και πόσο μάλλον όταν πρόκειται και για μία θέση project manager, που μία από τις πολύ βασικές αρμοδιότητες αυτού του ρόλου είναι να αξιολογεί ανθρώπους και καταστάσεις, να αυτοπαρακινείται ώστε να παίρνει πρωτοβουλίες και γρήγορες αποφάσεις.

Εκτός από το πρόβλημα της μη ικανότητας αυτοαξιολόγησης, εδώ υφίσταται κι ένα ακόμα πρόβλημα. Όταν γνωρίζει ένας άνθρωπος ότι θα υλοποιηθεί μία συνάντηση που θα αφορά το μέλλον του σε έναν οργανισμό, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος. Θα πρέπει να έχει μπει στη διαδικασία, μόνος του, να καταγράψει σε ένα χαρτί τις αρμοδιότητές του, σε γενικές γραμμές τα tasks που του ανατέθηκαν και δίπλα να σημειώσει τις επιδόσεις του, ώστε να δει μπροστά του τελικά έναν «χάρτη» της απόδοσής του και να μπορεί να εξάγει κάποια συμπεράσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητά του. Και αυτή είναι μία διαδικασία που πρέπει όλοι μας, όποια θέση κι αν κατέχουμε, ό,τι δουλειά κι αν κάνουμε, να την εφαρμόζουμε τουλάχιστον κάθε 3 μήνες γιατί είναι ο μόνος τρόπος να διορθώνουμε τα λάθη μας από τα lessons-learned, να βλέπουμε τα κενά που υφίστανται στις γνώσεις μας και στις ικανότητές μας (σκληρές και ήπιες), να θέτουμε στόχους σχετικά με το τι πρέπει να μάθουμε και τελικά να γινόμαστε καλύτεροι, να ξεφεύγουμε από τη μετριότητα.

Το τρίτο πρόβλημα που είναι εμφανές σ’ αυτή την ιστορία είναι αυτό που ονομάζει ο Mark Manson (2019), συγγραφέας του βιβλίου “Everything is F*cked-A Book about Hope”, Ιδιοτελής Μεροληψία. Αναφέρει ότι η ιδιοτελής μεροληψία κάνει τους ανθρώπους προκατειλημμένους και λιγάκι εγωκεντρικούς. Υποθέτουν ότι αυτό που νιώθουν ότι είναι σωστό, είναι και στην πραγματικότητα σωστό. Στην ακραία της μορφή όμως, μπορεί να μετατραπεί σε κανονική ψευδαίσθηση, κάνοντας τους ανθρώπους να πιστεύουν σε μία πραγματικότητα που απλώς δεν υπάρχει, παραποιώντας αναμνήσεις και μεγαλοποιώντας γεγονότα.

Σε ένα βαθμό όλοι οι άνθρωποι «πάσχουν» από ιδιοτελή μεροληψία και γι’ αυτό είναι σημαντικό να επιδεικνύουν υψηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη, η οποία έχει ως πρώτο συστατικό της την αυτογνωσία, και να κάνουν χρήση πρακτικών διαδικασιών που θα τους βοηθήσουν να υπερπηδούν τα εμπόδια που προκύπτουν από την ύπαρξή της και τελικά να αξιολογούν τόσο τους εαυτούς τους όσο και τους άλλους ανθρώπους, αλλά και τις ομάδες με τις οποίες συνεργάζονται (ή και όχι), τις ιδέες με τις οποίες έρχονται σε επαφή και τα μέρη τα οποία επισκέπτονται, όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικά.

Πώς μπορούμε λοιπόν να αυτοαξιολογούμαστε;

Στη συνέχεια σας παραθέτω κάποια hints και tips τα οποία μπορούν να σας βοηθήσουν να δείτε πιο αντικειμενικά τον εαυτό σας, να γίνετε καλύτεροι ως άνθρωποι και ως επαγγελματίες και να ξεπεράσετε το πρόβλημα της ιδιοτελής μεροληψίας.

Βήμα 1^ο: Αξιολογήστε τον εαυτό σας σε σχέση με την περιγραφή της θέσης που κατέχετε: πάρτε στα χέρια σας την περιγραφή της θέσης για την οποία αιτηθήκατε και προσληφθήκατε, διαβάστε την ξανά προσεκτικά και δίπλα σε κάθε περιγραφή των καθηκόντων καταγράψτε τα tasks που σας δόθηκαν να υλοποιήσετε και δίπλα με ποιον τρόπο το πράξατε και τι feedback πήρατε. Τι καταφέρατε να πραγματοποιήσετε από ό,τι σας ανατέθηκε και τι όχι  και σε ποιο βαθμό; Το ίδιο πρέπει να κάνετε και σε σχέση με τις απαιτήσεις της θέσης σε γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες. Εδώ μην ξεχνάτε να αποτιμήσετε την απόδοσή σας και σε επίπεδο ήπιων δεξιοτήτων (δημιουργικότητα, επικοινωνία και ό,τι άλλο μπορεί να απαιτείται για τη συγκεκριμένη θέση) και πάντα με απτά παραδείγματα και όχι με γενικότητες. Γράψτε ειλικρινά πώς ανταποκριθήκατε και βαθμολογείστε τον εαυτό σας σύμφωνα με τα μίνιμουμ στάνταρτ της θέσης.

Βήμα 2^ο: Καταγράψτε τι μάθατε: δημιουργήστε στη συνέχεια μία άλλη λίστα όπου θα καταγράψετε ό,τι μάθατε κατά τη διάρκεια του χρόνου για τον οποίο αξιολογείτε τον εαυτό σας. Θα πρέπει να συμπεριλάβετε ό,τι μάθατε από τους ανθρώπους που σας επόπτευαν αλλά και από τους συναδέλφους σας τόσο σε επίπεδο soft όσο και hard skills, on the job. Καταγράψτε βιβλία ή/και άρθρα, βίντεο που διαβάσατε/είδατε και σχετιζόταν με το αντικείμενο της δουλειάς σας. Δίπλα σε κάθε σας καταγραφή, βάλτε μία βαθμολογία σύμφωνα με το κατά πόσο ό,τι μάθατε σας βοήθησε να κάνετε καλύτερα τη δουλειά σας και επίσης υποστήριξε την εξέλιξή σας.

Βήμα 3^ο: Αξιολογήστε τη συμπεριφορά σας: αναρωτηθείτε αν σε όλες τις περιπτώσεις που βιώσατε στη δουλειά η συμπεριφορά σας ήταν η πιο κατάλληλη. Για παράδειγμα, εμφανίζεστε στην ώρα σας; Στο report των tasks και των ωρών που αφιερώσατε για να τα υλοποιήσετε δώσατε αληθινές πληροφορίες ή τα «φουσκώσατε». Πώς αντιδράσατε σε μία παρεξήγηση που προέκυψε μεταξύ συναδέλφων ή σε μια κριτική που σας έγινε για το πώς διεκπεραιώσατε μία εργασία/project; Είστε φιλικοί ή απόμακροι; Ξεπερνάτε τα όρια όταν συζητάτε με τους ανθρώπους που σας εποπτεύουν ή είστε προσεκτικοί για το τι λέτε και πώς το λέτε; Λειτουργείτε βάσει στρατηγικής προς δικό σας συμφέρον και δεν διστάζετε να κατηγορήσετε και έναν συνάδελφό σας προκειμένου να φανείτε εσείς;

Βήμα 4^ο: Συλλέξτε πληροφορίες: προσπαθήστε να μάθετε όσα μπορείτε περισσότερα για τις προσδοκίες των ανθρώπων με τους οποίους συνεργάζεστε, είτε πρόκειται για τους ανθρώπους που βρίσκονται «πάνω» από εσάς, είτε για τους συναδέλφους σας.  Βρείτε ό,τι θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι κάνατε τη δουλειά σας σωστά.

Βήμα 5^ο: Αναστοχαστείτε: πάρτε μπροστά σας όλες τις πληροφορίες που καταγράψατε και συλλέξατε ακολουθώντας τα τέσσερα (4) προαναφερόμενα βήματα. Μελετήστε τα και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:

• Ποια είναι τα δυνατά μου σημεία;
• Ποια είναι τα αδύναμα σημεία μου;
• Τι θα μπορούσα να κάνω καλύτερα;
• Τελικά ανταποκρίνομαι επαρκώς στις απαιτήσεις του ρόλου για τον οποίο προσλήφθηκα;
• Τι χρειάζεται να κάνω ώστε να γίνω καλύτερος/η; Τι χρειάζεται να μάθω; Ποιες συμπεριφορές θα πρέπει να αλλάξω;
• Μπορώ να συμβάλλω ακόμα περισσότερο από τη θέση που κατέχω στο σκοπό και τους στόχους του οργανισμού;
• Θέλω να παραμείνω σε αυτή τη θέση ή είναι ώρα να κάνω μία επαγγελματική στροφή;

Αυτή η διαδικασία θέλει χρόνο και δεν είναι και τόσο εύκολη. Αξίζει όμως να αφιερώσετε μία (1) μέρα από τη ζωή σας κάθε τρεις (3) μήνες για την ακολουθήσετε, είτε είστε υπάλληλος, είτε ελεύθερος επαγγελματίας, είτε επιχειρηματίας. Τολμήστε να περάσετε από το μικροσκόπιο τον εαυτό σας γιατί πολύ απλά το αποτέλεσμα θα σας αποζημιώσει σε πολλαπλά επίπεδα!

 

Δήμητρα Ζερβάκη, ΕΜΒΑ, PMP, TTT

 

Πηγή:

Manson, M. (2019). Everything is F*ucked-A Book about Hope. HarperCollins.