Τι Σημαίνει «Μαθαίνω» στον 21ο Αιώνα;
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί, συνειδητά, τι κάνετε όταν θέλετε να μάθετε κάτι καινούριο είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο;
Αν υπάρχει απαίτηση για άμεση μάθηση τότε συνήθως η πρώτη κίνηση που κάνουμε είναι να ανοίξουμε το Google ή το YouTube ή να ψάξουμε να βρούμε ένα έγκυρο άρθρο στο διαδίκτυο. Σε ένα δεύτερο χρόνο μπορεί να απευθυνθούμε σε έναν συνάδελφό μας ή σε κάποιον που θεωρούμε ότι κατέχει το θέμα καλά ή σε κάποιον φίλο μας.
Αν δεν υπάρχει πίεση χρόνου ως προς αυτό που πρέπει να μάθουμε, τότε μπορεί να ανοίξουμε ένα βιβλίο, να ψάξουμε να παρακολουθήσουμε ένα webinar ή/και κάποιο online εκπαιδευτικό πρόγραμμα ή, ειδικά αν θέλουμε να κάνουμε και networking ή είμαστε λάτρεις της αμεσότητας και της ανθρώπινης επαφής, τότε ψάχνουμε για κάποιο δια ζώσης σεμινάριο/εργαστήριο.
Κάπως έτσι δεν είναι τα πράγματα;
Τα τοπ εργαλεία μάθησης του 2019
Έτσι είναι και αυτό έρχεται να μας το αποδείξει και η έρευνα που υλοποιεί κάθε χρόνο το Centre for Learning & Performance Technologies και συγκεκριμένα η Jane Hart, με τίτλο για το 2019 “Top Tools for Learning 2019”.
Τα 10 τοπ εργαλεία μάθησης που χρησιμοποιεί πλέον ο σύγχρονος άνθρωπος για να μάθει, όπως προκύπτει από την προαναφερόμενη έρευνα, είναι:
- YouTube
- Google Search
- PowerPoint
- Google Docs & Drive
- Word
- Wikipedia
- WordPress
- Zoom
Τα αποτελέσματα αυτής της ετήσιας έρευνας που λαμβάνει χώρα εδώ και 12 χρόνια μπορεί σε κάποιους να φαίνονται ανησυχητικά. Ότι δηλαδή η τεχνολογία ήρθε για να αντικαταστήσει τη «φυσική» μάθηση και ως φυσική εννοούν την κλασική μάθηση. Δηλαδή την μάθηση που λαμβάνει χώρα σε μία αίθουσα, με έναν δάσκαλο και τους μαθητές. Όμως η τεχνολογία είναι μία πραγματικότητα και χωρίς αυτή δεν μπορούμε να επιτελέσουμε βασικές λειτουργίες στην καθημερινή μας ζωή. Επίσης, η τεχνολογία δεν ήρθε για να αντικαταστήσει την ανθρώπινη επαφή αλλά για να συνυπάρχει αρμονικά και ισορροπημένα μαζί της, όπως άλλωστε φαίνεται και από το νέο μοντέλο μάθησης.
Το νέο μοντέλο μάθησης
Το νέο μοντέλο μάθησης, αν θα μπορούσαμε να τον αποκαλέσουμε έτσι, το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει να ανταποκρινόμαστε και να προσαρμοζόμαστε στις γρήγορες αλλαγές που συμβαίνουν στο περιβάλλον μας με ταχύτητα και ευελιξία, είναι ένα προϊόν ενοποίησης της «κλασικής» μάθησης, των αρχών της εκπαίδευσης ενηλίκων και της αναγκαιότητας για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση.
Ο νέος τρόπος μάθησης στον 21ο αιώνα απαιτεί από όλους εμάς να αλλάξουμε mindset και να κατανοήσουμε ότι η μάθηση δεν συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια της τυπικής εκπαίδευσης ή στο πλαίσιο ενός σεμιναρίου. Η μάθηση επιτελείται συνεχώς και με πολλούς και διάφορους τρόπους και κεντρικό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης πρέπει να παίζουμε εμείς οι ίδιοι.
Η «νέα» μάθηση είναι αυτόνομη. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη της προσωπικής μας εξέλιξης και ανάπτυξης και να συνειδητοποιήσουμε ότι χωρίς αυτο-οργανούμενη και αυτο-διαχειριζόμενη μάθηση θα χάσουμε το τραίνο. Να συνειδητοποιήσουμε ότι η μάθηση δεν συμβαίνει έξω από εμάς, ότι δεν πρέπει να περιμένουμε πάντα κάποιοι άλλοι να την οργανώνουν για εμάς και ότι μπορεί να συμβαίνει και «τυχαία». Να συνειδητοποιήσουμε ότι η αποτελεσματική μάθηση είναι η ενοποιημένη μάθηση. Εκείνη που συνδυάζει πολλούς και διαφορετικούς τρόπους και μέσα μάθησης.
Σαφώς, για να μπούμε σ’ αυτή τη νέα λογική, χρειαζόμαστε βοήθεια. Χρειάζεται να κατέχουμε ένα «πακέτο» ικανοτήτων και δεξιοτήτων, το οποίο θα μας επιτρέψει να λειτουργήσουμε σε αυτό το νέο πλαίσιο. Και εδώ έρχεται να παίξει καταλυτικό ρόλο ο άνθρωπος που μέχρι τώρα ονομαζόταν εκπαιδευτής-trainer/instructor και ο οποίος θα πρέπει να μεταλλαχθεί όχι απλά και μόνο σε καθοδηγητή αλλά σε έναν άνθρωπο που θα συμβουλεύει και ταυτόχρονα θα ενδυναμώνει τους συνανθρώπους του ώστε να μπορέσουν να προσγειωθούν ομαλά στη νέα μαθησιακή πραγματικότητα και να κάνουν αποτελεσματική χρήση των σύγχρονων εργαλείων μάθησης.
Ο σύγχρονος εκπαιδευόμενος λοιπόν καλείται να μαθαίνει:
- Σε καθημερινό επίπεδο μέσα από τουλάχιστον 20 λεπτά μελέτης υλικού δικής του επιλογής από το διαδίκτυο, μέσα από την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους και φυσικά δουλεύοντας (on the job). Βασικό στοιχείο όμως για να μάθει παίζει ο αναστοχασμός και το μοίρασμα των πληροφοριών που έμαθε.
- Σποραδικά, και αυτό μπορεί να σημαίνει ανά εβδομάδα ή ανά δεκαπέντε μέρες, μέσα από τη χρήση διαδικτυακών πηγών όταν έχει να λύσει συγκεκριμένα προβλήματα άμεσα, με συμμετοχή σε webinars, εκδηλώσεις (ομιλίες, συνέδρια κ.ά.), με διάβασμα βιβλίων, με μελέτη των lessons-learned και των καλών πρακτικών που πιθανόν να μπορεί να βρει στη δουλειά του και μέσα από τη συνεργασία με έναν coach.
- Ακανόνιστα και ακανόνιστα δεν σημαίνει σπάνια, ανάλογα με τις ευκαιρίες που εμφανίζονται και τις ιδιαίτερες ανάγκες του, μέσα από την παρακολούθηση ενός online ή ενός offline εργαστηρίου και με την ανάληψη κάποιου ειδικού project που θα του ανοίξει τους ορίζοντες και θα τον βάλει σε διαδικασία hard fun.
Και πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτό το νέο μοντέλο;
Για να καταστεί αποτελεσματική η μάθηση σύμφωνα με τις απαιτήσεις του 21ου αιώνα, θα πρέπει ο «εκπαιδευόμενος» όχι μόνο να μετατραπεί σε λάτρης του lifelong learning αλλά να συστηματοποιήσει αυτή τη διαδικασία εφαρμόζοντας διαδικασίες της διαχείρισης έργου που θα τον βοηθήσουν να θέσει τους μαθησιακούς στόχους του, να χρονοπρογραμματίζει σωστά τα έργα της αυτο-εκπαιδεύσης του, να καταγράφει τους τρόπους που μαθαίνει αποτελεσματικά και πάνω απ’ όλα να καταγράφει το τι μαθαίνει.
Πολύ δύσκολο θα πουν κάποιοι. Πολύ απαιτητικό κάποιοι άλλοι… Και το πιο πιθανό να συμπλήρωναν… Δεν έχουμε χρόνο να κάνουμε κάτι τέτοιο.
Αυτό που έχω να πω;
Ναι, στην αρχή είναι δύσκολο. Όμως, με την κατάλληλη καθοδήγηση και ενδυνάμωση και φυσικά την αυτο-πειθαρχία όλα είναι εφικτά. Απαιτείται κάποιος χρόνος για να συνηθίσουμε, όμως μετά η διαδικασία γίνεται μία καλή συνήθεια με φοβερά αποτελέσματα.
Και θα συμπληρώσω…
Αν δεν αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και της μάθησής μας τότε είμαστε καταδικασμένοι στη μιζέρια, τη γκρίνια και φυσικά τη μη αλλαγή. Είμαστε καταδικασμένοι να χαθούμε!
Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT
Πηγές:
Photo credit: Sam Chapman P.S.
