Δημιουργικότητα, Επιχειρηματικότητα, Branding & Νέες Τάσεις της Αγοράς
Το Σάββατο, 18 Ιουνίου, στο πλαίσιο της εκπομπής της δημοσιογράφου Αλεξάνδρας Γούτα «Ένα ‘φοβάμαι’ δρόμος», στο ραδιόφωνο του Αθηναϊκού-Μακεδονικόύ Πρακτορείου Ειδήσεων, Πρακτορείο FM 104,9, συζητήσαμε για τη δημιουργικότητα, την επιχειρηματικότητα, το branding και τις νέες τάσεις της αγοράς. Την ευχαριστώ πολύ για τις πολύ εύστοχες ερωτήσεις που μου έθεσε δίνοντας μου παράλληλα την ευκαιρία να εκφράσω τις απόψεις μου και τις ιδέες μου στο ραδιοφωνικό κοινό της. Θα το ξαναπώ! Χρειαζόμαστε τέτοιες εκπομπές!
Μπορείτε λοιπόν να ακούσετε τη ραδιοφωνική συζήτηση:
Αλλά και να τη διαβάσετε:
Α.Γ.: Καλησπέρα σας. Για όσους μόλις συντονιστήκατε είμαι η Αλεξάνδρα Γούτα και ακούτε την εκπομπή «Ένα Φοβάμαι Δρόμος» στους 104,9 μέσα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης . Υπενθυμίζω ότι μπορείτε να μας ακούτε και διαδικτυακά στο http://www.amna.gr/praktoreioFM/ απ’ όπου και αν βρίσκεστε.
Μαζί μας στο στούντιο του Πρακτορείου FM έχουμε έναν άνθρωπο που θα μας προπονήσει. Συγκεκριμένα τη Δήμητρα Ζερβάκη, business coach, που συμβουλεύει, εκπαιδεύει και μανατζάρει brands ώστε να βρούνε το δικό τους Vantage Angle, όπως το λέει η Δήμητρα, τη δική τους οπτική γωνία δράσης. Τη δική τους ιδανική οπτική γωνία δράσης Δήμητρα για να είμαστε και πιο συγκεκριμένοι. Καλησπέρα, καλώς ήρθες.
Δ.Ζ.: Καλησπέρα και από μένα, καλώς σας βρήκα. Ευχαριστώ πολύ που με καλέσατε εδώ.
Α.Γ.: Να είσαι καλά. Ας πούμε ότι έρχομαι σε σένα μια ωραία μέρα, ανοίγω την πόρτα, μπαίνω στο γραφείο σου και σου λέω Δήμητρα θέλω να βρω τη δική μου Vantage Angle, τη δική μου ιδανική οπτική γωνία δράσης. Ποια είναι τα πέντε πράγματα που χρειάζεται να ξέρεις για μένα έτσι ώστε να με βοηθήσεις να τη βρω.
Δ.Ζ.: Πρώτα απ’ όλα το όνομά σου. Θα πρέπει κάπως να σε προσφωνώ. Αστειεύομαι κιόλας. Το πρώτο πράγμα που ρωτάω πάντοτε, όποιον έρχεται και μου ζητάει συνεργασία, γιατί όλοι είναι συνεργάτες, δεν είναι πελάτες, είναι ποια λέξη σε αντιπροσωπεύει. Μία λέξη που μπορεί να σε αντιπροσωπεύει ως άνθρωπο. Είναι το πρώτο πράγμα που θέλω να ξέρω.
Α.Γ.: Ωχ τώρα με βάζεις σε διαδικασία να σκέφτομαι. Ποια λέξη θεωρώ ότι με αντιπροσωπεύει… Δύσκολο αυτό.
Δ.Ζ.: Δύσκολο. Το δεύτερο που θέλω να μάθω είναι γιατί υπάρχεις, γιατί ξυπνάς κάθε πρωί και θέλεις να σηκώνεσαι από το κρεβάτι και να κάνεις αυτά που κάνεις. Το τρίτο είναι… φυσικά θέλω να μάθω με τι ασχολείσαι, τι δουλειά κάνεις, κάποιες σπουδές, κάποια soft and hard skills. Και άλλα δύο πράγματα… Αν είσαι λάτρης της δια βίου μάθησης. Θα σε ρωτήσω δηλαδή τι έχεις διαβάσει τελευταία και αν παίζεις παιχνίδια.
Α.Γ.: Αααα. Τώρα στο τελευταίο με έχεις πιάσει. Είναι το αγαπημένο μου. Εκεί! Τρελαίνομαι! Είμαι δεκάχρονο!
Δ.Ζ.: Κι εγώ είμαι video gamer και γενικά θα πρέπει σε οτιδήποτε κάνουμε να διασκεδάζουμε. Αυτά τα πέντε πράγματα λοιπόν είναι τα βασικά που θέλω να μάθω καταρχήν για σένα για να δούμε αν μπορούμε να συνεργαστούμε. Γιατί μπορεί να ξέρω τη διαδικασία ή να ξέρω να την προσαρμόζω ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου που έρχεται να μου ζητήσει υποστήριξη αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορώ και να υποστηρίξω αποτελεσματικά τον άλλον. Και γι’ αυτό λοιπόν, ρωτώ πρώτα αυτά τα πέντε πράγματα ούτως ώστε δω αν έχουμε την ίδια νοοτροπία, αν μιλούμε την ίδια γλώσσα, αν ταιριάζουμε.
Α.Γ.: Πες μου λίγα περισσότερα για το κομμάτι του παιχνιδιού. Γιατί θυμάμαι κάποτε είχε μιλήσει εδώ στη Θεσσαλονίκη σε μία εκδήλωση, σε ένα συνέδριο της ΔΕΘ ένας γκουρού του management ο οποίος συμβούλευε και το Bill Clinton τότε, και μας είχε πει πάντα πάνω στο γραφείο μας να έχουμε ένα παιχνίδι για να θυμόμαστε την παιδικότητά μας. Συνδέεται κάπως μ’ αυτό;
Δ.Ζ.: Προάγει τη δημιουργικότητά μας. Συνδέεται και μ’ αυτό υπάρχει και ένα καινούργιο επιστημονικό πεδίο, το Gamification-Παιχνιδοποίηση, που αφορά τη χρήση στοιχείων παιχνιδιού σε καταστάσεις μη παιχνιδιού. Οτιδήποτε συνδέεται με το παιχνίδι σημαίνει διασκέδαση, σημαίνει ότι βλέπω με έναν διαφορετικό τρόπο κάποια πράγματα, σημαίνει δημιουργικότητα, σημαίνει μία χαλαρότητα στη διαδικασία, οπότε όλα γίνονται πιο ευχάριστα και πιο εύκολα. Κυλούν. Μπορείς να βρίσκεσαι μέσα στη ροή. Οπότε ακόμα και δύσκολα tasks να έχεις να υλοποιήσεις όταν τα βλέπεις από μία οπτική παιχνιδιού σαφώς και σου έρχονται πιο εύκολα.
Α.Γ.: μου αρέσει αυτό έτσι όπως το λες και μου αρέσει πολύ. Θα το εφαρμόσω στην πράξη.
Δ.Ζ.: Ωραία!
Α.Γ.: Νομίζω ότι παρατηρούμε όλοι ότι κάποιοι άνθρωποι και επιχειρηματίες είναι πιο δημιουργικοί από άλλους ανθρώπους. Τους βλέπεις ότι το μάτι τους γυαλίζει βρε παιδί μου για να το πω πολύ απλά. Θέλω να ρωτήσω τι θεωρείς ότι κάνει τους ανθρώπους πιο δημιουργικούς και αν υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς όταν ανατρέφουν τα παιδιά τους σε σχέση με το πώς να στηρίξουν τη δημιουργικότητά τους αντί να την ισοπεδώσουν.
Δ.Ζ.: Επειδή είναι ένα θέμα που κι εμένα με απασχολεί, γιατί έχω ένα γιο 12 χρονών και θέλω να τον κρατήσω δημιουργικό, επειδή τα σχολεία μας καταστρέφουν τη δημιουργικότητα,
Α.Γ.: Δυστυχώς
Δ.Ζ.: Δυστυχώ… Ναι είναι μία πραγματικότητα αυτή, το ψάχνω πολύ αυτό το θέμα και γενικότερα επειδή είμαι και business coach, η δημιουργικότητα είναι η βάση της επιχειρηματικότητας, καταρχήν. Αν δεν είσαι δημιουργικός δεν μπορείς να καινοτομείς. Και άρα δεν μπορείς να παράγεις ιδέες που πραγματικά παράγουν αξία και βοηθούν τον κόσμο. Οι δημιουργικοί επιχειρηματίες, αυτοί που ξεχωρίζουν από τους άλλους, είναι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει, όπως μας λένε οι έρευνες-και τις αποδέχομαι τις έρευνες γιατί είναι applied, εφαρμοσμένες-σε οικογένειες με πιο ελεύθερο τρόπο, χωρίς πολλούς κανόνες, το πολύ πολύ έναν κανόνα έθεταν οι γονείς τους, ή αν έθεταν περισσότερους κανόνες, τους έθεταν με τέτοιο τρόπο που τους οδηγούσαν να καταλάβουν τις συνέπειες που θα έχουν οι πράξεις τους στους άλλους, όχι στον εαυτό τους. Στους άλλους τους ανθρώπους, στα άλλα τα παιδιά που υπάρχουν δίπλα τους, στους συνανθρώπους τους, στους γονείς , στους φίλους, στους μεγάλους, στους μικρούς. Οπότε έτσι, μπορούσαν αυτά τα παιδιά, σιγά σιγά, να χτίσουν ένα δικό τους ηθικό κώδικα, με βάση συγκεκριμένες αξίες, τις οποίες τις επιλέγουν τα ίδια, συνειδητά όμως. Και πάντοτε, πριν από κάθε πράξη τους, αναρωτιόταν αυτοί οι άνθρωποι, μάθαιναν και έμπαιναν σε αυτή τη διαδικασία, τι αντίκτυπο θα έχει αυτό που πάω να κάνω στους άλλους ανθρώπους και μετά στον εαυτό μου.
Α.Γ.: Κι έτσι αποκτούν και πιο συλλογικό πνεύμα φαντάζομαι. Δηλαδή κάνουν πράγματα για την κοινότητα και όχι μόνο για τον εαυτό τους.
Δ.Ζ.: Ακριβώς. Από τη φύση μας εμείς οι άνθρωποι είμαστε γεννημένοι να συνεργαζόμαστε, να υπάρχουμε σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, είμαστε κοινωνικά όντα. Δεν είμαστε αυθύπαρκτοι και μόνοι μας, και κινούμαστε ο καθένας σε ατομικό επίπεδο. Επίσης οι γονείς των πιο δημιουργικών ανθρώπων δεν προσπαθούσαν να περάσουν το δικό τους πρότυπο στα παιδιά, να τους επιβάλλουν πράγματα τα οποία θα ήθελαν να ζήσουν οι ίδιοι και δεν έζησαν. Αυτό ειδικά στην Ελλάδα είναι πολύ έντονο.
Α.Γ.: Καλά… είναι κανόνας, κανόνας.
Δ.Ζ.: Κανόνας, δεν το συζητάμε. Επειδή εγώ δεν μπόρεσα να κάνω αυτό θα επιβάλλω στο παιδί μου να το κάνει και άρα να πετύχουμε αυτά που θέλαμε εμείς να πετύχουμε, ως γονείς. Αλλά… αυτό που παρέχουν σ’ αυτά τα παιδιά είναι πολλά διαφορετικά ερεθίσματα, μέσα από βιβλία, ταξίδια, θέατρα, βόλτες μέσα στη φύση, οπότε το παιδί μπορεί μόνο του να δημιουργήσει τα δικά του πρότυπα, ούτως ώστε να μπορεί να περπατήσει στη ζωή όπως θέλει το ίδιο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ακόμα πιο δημιουργικοί. Και τα χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων, όταν πια μεγαλώνουν, αυτό το μάτι που σπινθηρίζει, είναι ότι είναι πολύ περίεργοι. Ψάχνουν, ρωτάν, μαθαίνουν, παρατηρούν πάρα πολύ, και έχουν και μία ιδιαίτερη ικανότητα που εγώ αυτό το θεωρώ το πιο βασικό στοιχείο της δημιουργικότητας, να ενώνουν φαινομενικά ασύνδετα πράγματα.
Α.Γ.: είναι διορατικοί εν ολίγοις
Δ.Ζ.: Και αυτό, αλλά μπορεί να δουν πράγματα εντελώς άσχετα μεταξύ τους,
Α.Γ.: Και να συνδέσουν τις κουκίδες
Δ.Ζ.: Και να συνδέσουν αυτό που λέμε τα «dots», αυτό που έλεγε και ο Steve Jobs.
Α.Γ.: Κατά την άποψή σου σε ποια πεδία χωλαίνουν σήμερα οι επιχειρηματίες και οι υποψήφιοι επιχειρηματίες στην Ελλάδα και σε ποια έχουν πλεονέκτημα. Γιατί ακούμε πολλά. Ξέρεις… Το ελληνικό δαιμόνιο από την μία, από την άλλη αυτή η αποστροφή που έχουμε για την αποτυχία που αποθαρρύνει πολλούς από το να ασχοληθούν με την επιχειρηματικότητα.
Δ.Ζ.: Θα ξεκινήσω από τα θετικά, από τα δυνατά σημεία. Είμαστε δημιουργικοί εμείς οι Έλληνες. Και σ’ αυτό συμβάλλει το ότι ζούμε σε ένα σημείο, σε ένα «hot spot» θα το έλεγα της γης…
Α.Γ.: Είναι και επίκαιρη λέξη αυτή
Δ.Ζ.: Ναι! Βέβαια εγώ αυτή τη λέξη τη χρησιμοποιούσα σε επίπεδο βιοποικιλότητας. Η Ελλάδα όντως είναι ένα «hot spot» βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα. Οπότε αυτό μας αναγκάζει, έχει περάσει στο DNA μας, να είμαστε πιο δημιουργικοί, να μπορούμε δηλαδή να ενώνουμε. Να παρατηρούμε τη φύση, και από εκεί να παίρνουμε στοιχεία και να ενώνουμε πράγματα οπότε παράγουμε ιδέες. Στις ιδέες είμαστε πρώτοι. Είμαστε οι καλύτεροι. Δεν το συζητάω. Κι αυτό φαίνεται και με τους ανθρώπους που φεύγουν στο εξωτερικό. Που έχουν μεγαλώσει εδώ και μετά πάνε στο εξωτερικό. Το δεύτερο πράγμα που φάνηκε και μέσα από την Κρίση, είναι ότι προσαρμοζόμαστε εύκολα. Κι αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που ειδικά σήμερα χρειάζεται στον τομέα της επιχειρηματικότητας γιατί οι αλλαγές είναι πάρα πολύ γρήγορες.
Α.Γ.: Κάθε μέρα κι ένα πρόβλημα
Δ.Ζ.: Ακριβώς. Ή και ευκαιρία. Είναι πώς θα το δε κανείς ε;
Α.Γ.: Τα προβλήματα πολύ συχνά είναι ευκαιρίες.
Δ.Ζ.: Οι δημιουργικοί άνθρωποι τα βλέπουν ως ευκαιρίες. Οπότε, είμαστε δημιουργικοί, προσαρμοζόμαστε εύκολα, και ειδικά η νέα γενιά, έχει αρκετά καλό background, υπόβαθρο σε επίπεδο γνώσεων. Αυτό βέβαια από τη μία είναι καλό, αλλά από την άλλη, επειδή στην Ελλάδα έχουμε ακόμα τη νοοτροπία της εξειδίκευσης, αυτό μπορεί να είναι και περιοριστικό. Δηλαδή να παραμένουν οι άνθρωποι, οι δυνητικοί επιχειρηματίες, αυτοί που έχουν ιδέες, που προσαρμόζονται εύκολα κολλημένοι στη δική τους εξειδίκευση, και δεν απλώνονται, δεν μαθαίνουν και άλλα πράγματα. Παραμένουν δηλαδή στην ταμπέλα κολλημένοι. Αυτό είναι ένα από τα άσχημα που υπάρχουν στην Ελλάδα. Δηλαδή μας νοιάζει τι γράφει επάνω η κάρτα και όχι το αποτέλεσμα, τελικά. Αυτό επίσης μας οδηγεί στην ημιμάθεια. Και ένας επιχειρηματίας για να μπορεί να είναι επιτυχημένος πρέπει να μαθαίνει συνέχεια. Να είναι ανοιχτός στη μάθηση, γιατί συνεχώς και η επιστήμη παράγει νέα γνώση, βιωματική γνώση, που αν δεν μπεις στη διαδικασία άμεσα να τη χρησιμοποιήσεις είσαι εκτός.
Α.Γ.: Όπως μου έλεγε και ένας επιχειρηματίας που καθόταν στη θέση σου την προηγούμενη βδομάδα… δεν πρέπει να είμαστε υδροκέφαλοι αν θέλουμε να είμαστε επιτυχημένοι επιχειρηματίες
Δ.Ζ.: Και τα δύο χειρότερα που έχουμε ως Έλληνες επιχειρηματίες, τα χαρακτηριστικά μας τα άσχημα, είναι ότι είμαστε λάτρεις της προχειρότητας και της μετριότητας. Δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να υλοποιήσουμε τις ιδέες μας αποτελεσματικά, χρησιμοποιώντας σύγχρονα επιχειρηματικά εργαλεία. Δεν είμαστε καλοί διαχειριστές έργου. Τα πάντα στη ζωή μας είναι έργα. Αυτά πρέπει να τα βάλουμε κάτω και να τα μάθουμε. Και, εκτός από την προχειρότητα, είναι το γρήγορο κέρδος ε; Να θέλουμε γρήγορα να βγάλουμε λεφτά και αυτό μας οδηγεί στην προχειρότητα και… δεν συνεργαζόμαστε.
Α.Γ.: Τώρα είπες κάτι που…
Δ.Ζ.: Αυτό θαρρείς και είναι περασμένο στο DNA μας.
Α.Γ.: Σου έχω σχετικό ερώτημα
Δ.Ζ.: Ναι ε;
Α.Γ.: Έχεις ολοκληρώσει σε σχέση με τα σημεία στα οποία χωλαίνουμε;
Δ.Ζ.: Ναι!
Α.Γ.: Λοιπόν. Βλέπω ότι γενικά στην Ελλάδα διακατεχόμαστε από έναν, πώς να το πω τώρα, ενισχυμένο ατομισμό, γαλβανιζέ ατομισμό, δεν ξέρω πώς να το πω…
Δ.Ζ.: Απ’ όλα!
Α.Γ.: Είναι ένα πράγμα απίστευτο. Το έχω συναντήσει πολλές φορές. Αυτό πώς επηρεάζει την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, αν την επηρεάζει;
Δ.Ζ.: Αυτό την επηρεάζει. Αν ήμασταν πιο πολύ υπέρ της συνεργασίας και των συνεργειών, αυτή τη στιγμή μπορεί να μην βιώναμε αυτήν την Κρίση που βιώνουμε. Πίστευα, αλλά ακόμα το πιστεύω, είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, ότι αυτή η Κρίση θα μας οδηγούσε γρήγορα στο να μπούμε στη διαδικασία να συνεργαζόμαστε, να ενώνουμε δυνάμεις για να παράγουμε ένα αποτέλεσμα που θα μας βγάλει πιο γρήγορα από αυτό όλο που βιώνουμε όλα αυτά τα χρόνια. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, σε έναν βαθμό έχω παίξει έξω, όχι εντελώς όμως. Ειδικά στους νέους, υπάρχουν πολύ καλά παραδείγματα, που άρχισαν να δείχνουν ότι οι άνθρωποι ξεκίνησαν να συνεργάζονται και έχουν καταλάβει ότι μόνο έτσι μπορούμε να πάμε μπροστά. Ακόμα στην Ελλάδα βιώνουμε αυτό που μας πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια, δεν είναι μόνο δικό μας λάθος, το νεοδαρβινισμό. Τον ανταγωνισμό και την επιβολή του πιο ισχυρού ατόμου. Η Επιγενετική όμως, η νέα Γενετική, αυτό το έχει ανατρέψει. Κι αυτό που μας λέει είναι ότι αυτοί που επιβιώνουν, οι οργανισμοί που επιβιώνουν, είναι αυτοί που σχηματίζουν ομάδες. Αυτό έχει δείξει η εξέλιξη των ειδών. Έτσι είναι και το σώμα μας. Αποτελούμαστε από ομάδες κυττάρων.
Α.Γ.: Σωστά
Δ.Ζ.: Αν δεν συνεργαστούν αυτά σωστά, πεθαίνουμε. Έτσι λοιπόν είναι και οι άνθρωποι. Σαν μονάδες, θα πρέπει να ενώνονται, να συνεργάζονται και να παράγουν ένα συλλογικό αποτέλεσμα με βάση όμως πάντα την αλληλεγγύη. Και όχι να βγάλουμε το μάτι του άλλου. Γιατί αυτό βιώσαμε και βιώνουμε ακόμα πολύ έντονα στην Ελλάδα της Κρίσης ενώ περίμενα το αντίθετο.
Α.Γ.: Έχεις δίκιο γιατί θα πρέπει να γίνει απόλυτα αισθητό ότι κανείς μας δεν είναι τόσο έξυπνος όσο έξυπνοι είμαστε πέντε (5) μαζί, για να το πω πολύ απλά.
Δ.Ζ.: Ακριβώς
Α.Γ.: Πέρα από την κοινωνική προέκταση που του δίνεις που είναι επίσης σημαντική. Το άλλο που ήθελα καιρό να ρωτήσω σε κάποιον άνθρωπο που είναι στη θέση σου είναι το εξής. Βλέπουμε ότι ακόμη και μεγάλες εταιρείες, πολυεθνικές, κολοσσοί, που έχουνε να δώσουν ένα σωρό χρήματα για ενέργειες marketing, branding κ.λ.π., κάνουν φοβερά λάθη και αστοχίες κατά καιρούς. Έχει συμβεί, το έχουμε δει…
Δ.Ζ.: Βεβαίως
Α.Γ.: Λάθη που κόστισαν εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ αν η επιχείρηση ήταν ευρωπαϊκή. Οπότε αυτό που αναρωτιέμαι είναι ένας μικρός, ο οποίος εκ των πραγμάτων έχει πεπερασμένα μέσα, πόσο εφικτό είναι να δημιουργήσει το δικό του brand;
Δ.Ζ.: Λοιπόν… Πριν φτάσω να απαντήσω ακριβώς σ’ αυτό που με ρώτησες, θέλω να κάνω μία μικρή εισαγωγή γιατί είναι μία κατάσταση που επίσης τη βιώνουμε στην Ελλάδα της Κρίσης. Πολλοί στην Ελλάδα πλέον θέλουν να δημιουργούν επιχειρήσεις τσάμπα. Αυτό που πρέπει όλοι να καταλάβουμε είναι ότι αν δεν επενδύσουμε δεν μπορούμε να παράξουμε αξία και να στήσουμε καμία επιχείρηση.
Α.Γ.: Στους σωστούς συνεργάτες εννοείς να υποθέσω;
Δ.Ζ.: Σε οτιδήποτε. Θα φτάσω και στους σωστούς συνεργάτες. Αλλά, αν δεν βάλουμε κάποια χρήματα, σε όλη τη διαδικασία της υλοποίησης των ιδεών μας, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Γιατί αλλιώς δεν μας πονάει κιόλας ε; Δεν μας νοιάζει. Πάει και έτσι το πράγμα. Οτιδήποτε άμα δεν το πληρώνεις δε σε ακουμπάει και πολύ και δεν σε νοιάζει να το κυνηγήσεις για να το στήσεις καλά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να δίνουμε άπειρα χρήματα. Υπάρχει μία λογική της Ελάχιστης Βιώσιμης Επιχείρησης όπου εκεί, βήμα βήμα, με μικρά βηματάκια και με υπολογισμένα ρίσκα, με λίγα λεφτά που έχεις στην αρχή και μετά να επαναεπενδύεις μπορείς όντως να χτίσεις μία επιχείρηση. Μπορεί από την αρχή να μην γίνει τέλεια, και σου μιλάει ένας λάτρης της τελειότητας, αλλά πλέον έχω αρχίσει να το ανατρέπω όλο αυτό… βήμα βήμα, ότι κάνεις να γίνεται σωστά, σιγά σιγά, δεν χρειάζεται όλο μαζί να το έργο να το ολοκληρώσεις, αλλά να το χωρίσεις σε φάσεις. Άρα λοιπόν, πέρα από αυτό, ότι πρέπει να διαθέτουμε κάποια χρήματα, αλλά όχι πολλά, και κάποιες έρευνες παράλληλα, έχουν αποδείξει ότι στις μικρές επιχειρήσεις είναι πολύ πιο εύκολο να στήσεις ένα brand παρά στις μεγάλες. Γιατί είναι πιο ευέλικτες, οι άνθρωποι που τις ιδρύουν, μπορεί να είναι ένας, ή το πολύ τρεις-τέσσερις, μια ομάδα δηλαδή ανθρώπων, οπότε οποιοσδήποτε πάει να βοηθήσει αυτή την επιχείρηση ένα brand, ένας business coach δηλαδή, έχει να κάνει με λιγότερες διαδικασίες, λιγότερες ιεραρχίες, λιγότερη γραφειοκρατία. Γίνεται πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά αυτή η διαδικασία του να φτάσεις να δημιουργήσεις μια Στρατηγική Brand.
Α.Γ.: Και τώρα που το σκέφτομαι. Ίσως είναι πιο εύκολο για μια μικρή επιχείρηση επειδή έχει πιο ξεκάθαρη ταυτότητα; Είναι συνδεδεμένη με το πρόσωπο;
Δ.Ζ.: Είναι πιο εύκολο να ξεκαθαρίσεις την ταυτότητα γιατί είναι λιγότερα τα άτομα που την απαρτίζουν. Γιατί πάντοτε η επιχείρηση δεν υπάρχει χωρίς τα άτομα άρα πάντοτε κάθε επιχείρηση αποτυπώνει αυτό που είναι κάθε επιχειρηματίας που τη στήνει. Άρα είναι πολύ πιο εύκολο, κι αυτή η διαδικασία γίνεται πολύ πιο γρήγορα, και επειδή ο χρόνος είναι χρήμα, στοιχίζει και λιγότερο. Επίσης, οι μικρές επιχειρήσεις, τις περισσότερες φορές έχουν προϊόντα που απευθύνονται σε μία πολύ μικρή αγορά. Οπότε, είναι πολύ πιο εύκολο να στήσεις μια στρατηγική σε συγκεκριμένη αγορά και με συγκεκριμένο προϊόν. Αλλά πρέπει όλοι να αναλάβουν την ευθύνη, όλοι οι επιχειρηματίες, έστω και λίγα λεφτά που θα δώσουν, να ξέρουν που θα τα δώσουν. Να ψάχνουν τους σωστούς συνεργάτες.
Α.Γ.: Βέβαια ένα μεγάλο ερώτημα είναι πώς τους βρίσκεις αλλά δεν ξέρω αν έχουμε το χρόνο να το αναπτύξουμε.
Δ.Ζ.: Με έρευνα
Α.Γ.: Με έρευνα έτσι;
Δ.Ζ.: Θέλει πολύ έρευνα, ψάξιμο.
Α.Γ.: Δεν χρειάζεται λοιπόν να επενδύσεις αστρονομικά ποσά σε ένα τέτοιο εγχείρημα αλλά μια και μιλάμε για αστρονομία θα μου πεις τι είναι το φαινόμενο Supernova; Και πώς θα μπορούσε να ωφελήσει την επιχειρηματικότητα και στην Ελλάδα;
Δ.Ζ.: Το φαινόμενο Supernova είναι μία νέα μορφή χρηματοδοτικού μοντέλου. Ακούγονται διάφορα για το crowdfunding, για τους μεγαλοεπενδυτές, τους angle investors. Αυτό το φαινόμενο λοιπόν τι είναι; Οι άνθρωποι που κάποτε ήταν πολύ μικροί, και από το πουθενά, μέσα από τις ιδέες τους κατάφεραν να χτίσουν κολοσσούς, αισθάνονται από μόνοι τους την υποχρέωση ή έχουν τη θέληση να βοηθήσουν στη συνέχεια άλλους μικρούς για να χτίσουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Αυτό είναι περισσότερο στη λογική του angle investor, δηλαδή έχω κάποια χρήματα, μέχρι 500.000 ευρώ, που μπορώ να τα διαθέσω σε μια ιδέα που την πιστεύω, και έτσι το Δαβίδ, που ήμουν κι εγώ Δαβίδ κάποτε, και ξέρω τι πέρασα για να στήσω την επιχείρησή μου, να τον βοηθήσω να γίνει Γολιάθ. Εγώ βέβαια το βλέπω και λίγο παραπέρα όλο αυτό. Αυτοί οι άνθρωποι ανήκουν και σε μεγάλα επενδυτικά σχήματα πολλές φορές. Ειδικά στην Αμερική αλλά κι εδώ στην Ελλάδα. Είναι και τράπεζες. Αυτοί οι άνθρωποι για πολύ καιρό προσπαθούσαν να μαζέψουν τα λεφτά. Και πολλοί από αυτούς αποτελούν και το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού που κρατάει όλο τον πλούτο και εμείς ζοριζόμαστε
Α.Γ.: Έτσι είναι
Δ.Ζ.: Αλλά μέσω αυτού του τρόπου, του νέου αυτού μοντέλου χρηματοδότησης, του Supernova, αυτοί οι άνθρωποι, βέβαια έχοντας πάλι ως γνώμονα το κέρδος, αναγκάζονται να ξαναρίξουν λεφτά στην αγορά. Και έτσι τα παίρνουμε πίσω εμείς που τα χάσαμε.
Α.Γ.: Μου θυμίζει και κάτι που είχε γράψει νομίζω ο Αϊνστάιν… πρέπει να επιστρέφουμε στην κοινότητα τουλάχιστον αυτό που έχουμε πάρει από αυτήν
Δ.Ζ.: Ακριβώς
Α.Γ.: Αν όχι παραπάνω…
Δ.Ζ.: Ισόρροπη ανταλλαγή ενέργειας. Έτσι λειτουργεί όλο το Σύμπαν. Γι’ αυτό το είπε ο Αϊνστάιν. Είναι Κβαντική Φυσική.
Α.Γ.: Σωστά. Λοιπόν. Στα επόμενα χρόνια θα δούμε να αναπτύσσονται επαγγέλματα που πιθανώς σήμερα δεν υπάρχουν. Επίσης καταναλωτικές τάσεις που ενδεχομένως να μην μπορούμε καν να τις υποψιαστούμε αυτή τη στιγμή. Εσύ ξεχωρίζεις κάποιες από αυτές τις εξελίξεις που τις θεωρείς πιο σημαντικές;
Δ.Ζ.: Γενικά είμαι άνθρωπος που προσπαθεί να βλέπει στο μέλλον. Δεν έχω εγώ αυτή την ικανότητα, αλλά υπάρχουν business εργαλεία τα οποία μας βοηθούν να κάνουμε κάποιες εκτιμήσεις . Δεν είμαι από τους ανθρώπους που είμαι top σ’ αυτό, παρακολουθώ όμως τέτοιους ανθρώπους, και με ό,τι μέσο έχω προσπαθώ να ενώσω τα dots. Όντως, λόγω της προηγμένης τεχνολογίας θα χαθούν πολλές θέσεις εργασίας, ακόμα και μέσα στην επόμενη δεκαετία. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέα επαγγέλματα, τα οποία κυρίως στηρίζονται στις προηγμένες τεχνολογίες, στηρίζονται στις virtual, στις εικονικές ομάδες, δεν χρειάζεται δηλαδή να είμαστε ο ένας κοντά στον άλλον για να δουλεύουμε, μπορεί να δουλεύουμε απομακρυσμένα. Επαγγέλματα τα οποία μπορεί από την άλλη θα μας φέρνουν και πιο κοντά γιατί θα μας λείπει η άμεση επαφή, είπαμε είμαστε κοινωνικά όντα, όπως επίσης και επαγγέλματα, θα αναφέρω τώρα ένα, το οποίο ακούγεται αστείο αλλά δεν είναι. Οι baby boomers στην Αμερική, αυτοί που τώρα είναι ηλικιωμένοι και έχουνε λεφτά, είναι η γενιά που έβγαλε λεφτά, επειδή έζησαν μια «καλή» ζωή και ζούνε μια «καλή» ζωή, θέλουν και ο θάνατός τους να είναι εξίσου δυνατός και να αφήσει εποχή. Υπάρχει λοιπόν ένα νέο επάγγελμα που ανθίζει στην Αμερική, και αφορά τους ανθρώπους που σχεδιάζουν κηδείες. Μπορεί να ακούγεται παλαβό αλλά ισχύει. Και είναι κάτι το οποίο θα συνεχίσει να υφίσταται. Άρα λοιπόν, τέτοια επαγγέλματα, που παρέχουν κυρίως υπηρεσίες, γιατί τα προϊόντα θα παράγονται από τα ρομπότ, θα είναι τα νέα επαγγέλματα. Και όλα αυτά θα στηρίζονται σε κάποιες τάσεις . Αυτές που ξεχωρίζω είναι αυτές που θέλουν οι άνθρωποι, οι καταναλωτές, ήδη άρχισε να ισχύει αυτό απλά θα είναι πολύ πιο έντονο, προϊόντα ποιοτικά, να μπορούν να ιχνηλατούν , να ξέρουν από πού δηλαδή ξεκινάει αυτό το προϊόν και πού καταλήγει, σε καλή τιμή, να είναι πράσινα, να παράγονται δηλαδή με αειφορικό τρόπο, είτε πρόκειται για τρόφιμα είτε για οτιδήποτε
Α.Γ.: Δεδομένου του ότι οι έρευνες δείχνουν ότι είναι πρόθυμοι να τα πληρώσουν και πιο ακριβά αν είναι πράσινα, είναι σίγουρα μια τάση
Δ.Ζ.: Και ο λόγος είναι ότι αρχίσαμε πλέον να καταλαβαίνουμε αν δεν προστατέψουμε τη Γη δεν θα υπάρχουμε ούτε εμείς πάνω στη Γη. Δεν είναι μόνο το θέμα να παράγουμε προϊόντα. Θα πρέπει να υπάρχουμε και εμείς πάνω στη Γη για να τα καταναλώνουμε. Αν η Γη καταστραφεί, γιατί είμαστε οριακά σε κάποια πλανητικά όρια, τότε δεν θα υπάρχει λόγος να παράγουμε. Μια άλλη τάση η οποία ξεχωρίζει ότι ο πληθυσμός των ηλικιωμένων θα αυξηθεί πολύ. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι είναι επίσης «ζωντανοί». Δεν είναι ηλικιωμένοι, οι παππούδες μας, οι γιαγιάδες μας που όσο μεγάλωναν άφηναν την ενεργό δράση
Α.Γ.: Σωστά
Δ.Ζ.: Είναι άνθρωποι που υπάρχουν ακόμα στην ενεργό δράση και άρα υπηρεσίες που θα παρέχονται στους ηλικιωμένους θα είναι top τα επόμενα χρόνια.
Α.Γ.: Ήδη έχει αρχίσει να γίνεται αυτό. Βλέπουμε πολλά προϊόντα που απευθύνονται σε ηλικιωμένους
Δ.Ζ.: Έτσι. Κι όχι μόνο προϊόντα και υπηρεσίες
Α.Γ.: Και υπηρεσίες. Σωστά
Δ.Ζ.: Εδώ, μαζί με τους ηλικιωμένους κολλάει να πω ότι θα είναι αρκετοί και οι singles. Αυτοί που δεν θα παντρεύονται και δεν θα κάνουν και παιδιά. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μία νοοτροπία εντελώς διαφορετική. Ας πούμε η αδερφή μου είναι single. Έχει μία τρελή αδυναμία στον ανιψιό της. Επειδή ζει στην Αμερική, έρχεται από εκεί, και εδώ κάνει τα πάντα με το γιο μου. Οπότε οι υπηρεσίες που μπορεί να παρέχουν ένα ταξίδι για θείες …
Α.Γ.: Τι ιδέες μου δίνεις τώρα! Λοιπόν, θα βγω από εδώ και θα επιχειρήσω Δήμητρα. Αυτό είναι σίγουρο.
Δ.Ζ.: Και τέλος, οι Millennials, αυτή η καινούργια γενιά που έχει βγει στην ενεργό δράση, θέλει να διορθώσει ότι άσχημο κάναμε εμείς, μέσα όμως από διαδικασίες συνεργασίας και αλληλεγγύης. Θα δημιουργηθούν δηλαδή πολλές επιχειρήσεις που θα βοηθούν προς την κατεύθυνση του να στρώσουμε τα πράγματα, να τα κάνουμε καλύτερα. Και το τελευταίο τελευταίο, το έχω αφήσει για το τέλος, είναι προϊόντα και υπηρεσίες που θα μας βοηθούν να ξανασυνδεθούμε
Α.Γ.: Να ξανασυνδεθούμε σε διαπροσωπικό επίπεδο να υποθέσω.
Δ.Ζ.: Έτσι. Σαν άνθρωποι. Να αποσυνδεθούμε από τη ψηφιακή τεχνολογία και να ξανασυνδεθούμε μεταξύ μας.
Α.Γ.: Σωστά. Δήμητρα σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ που ήσουνα μαζί μας
Δ.Ζ.: Κι εγώ ευχαριστώ
Α.Γ.: Νομίζω ότι ήταν μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Εμένα τουλάχιστον με ενέπνευσε πολύ.
Δ.Ζ.: Ευχαριστώ πολύ που με κάλεσες, που ήμουν εδώ και μπόρεσα να πω κάποια πράγματα που μπορεί να ακουμπήσουν κάποιους ανθρώπους .
Α.Γ.: Να είσαι καλά Δήμητρα. Και για μένα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συζήτηση. Καλή συνέχεια:
Δ.Ζ.: Ευχαριστώ. Επίσης.
Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT