Τα 10 Βιβλία που Ξεχώρισα το 2016
Στο τέλος κάθε χρονιάς το internet είναι γεμάτο με άρθρα με «top 10 lists» που αφορούν διάφορα θέματα και πεδία του χρόνου που πέρασε. Τα μόνα που διαβάζω είναι αυτά που αναφέρονται σε λίστες βιβλίων. Ο λόγος; Γιατί μπορεί να «πέσω» πάνω σε κάποιο που να μ’ ενδιαφέρει. Εκδίδονται πάρα πολλά βιβλία ανά τον κόσμο καθημερινά και όσο κι αν ενημερώνεσαι μέσω RSS Feed ή μέσω Newsletter εκδοτικών οίκων, online βιβλιοπωλείων ή και συγγραφέων, σίγουρα κάποια θα σου ξεφύγουν.
Το 2016, όπως κάθε χρονιά, διάβασα πολλά και καλά βιβλία, τα περισσότερα ξενόγλωσσα. Δυσκολεύτηκα ομολογώ να διαμορφώσω τη λίστα των 10 βιβλίων που ξεχώρισα απ’ αυτά που μελέτησα γιατί λίγα ήταν εκείνα που μ’ άφησαν αδιάφορη (ευτυχώς… δεν έχασα το χρόνο μου!) Τα βασικά κριτήρια που με οδήγησαν στην επιλογή αυτών που σας παραθέτω ήταν: η ροϊκότητα, η δυνατότητα ενοποίησης της γνώσης που πρόσεφεραν με πολλά και διαφορετικά πεδία καθώς και η δυνατότητα εφαρμογής αυτής στην πράξη. Κάποια εκδόθηκαν μέσα στη χρονιά κάποια άλλα όχι. Η σειρά που τα τοποθετώ δεν είναι ιεραρχική, με βάση τι μου άρεσε περισσότερο, αλλά βασίζεται στην τυχαιότητα.
Βιβλία στην Ελληνική Γλώσσα
Ναόμι Κλάιν, 2015. Αυτό Αλλάζει τα Πάντα. Καπιταλισμός Εναντίον Κλίματος. Εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη
Ένα βιβλίο αφιερωμένο στην προστασία του περιβάλλοντος που κάθε άνθρωπος θα πρέπει να διαβάσει. Μπορεί να πει κανείς ότι σε γενικές γραμμές γνωρίζει τι συμβαίνει με το θέμα «Κλιματική Αλλαγή», όμως, μελετώντας αυτό το βιβλίο ένα είναι σίγουρο: ακόμα κι αν θεωρεί τον εαυτό του «ειδικό» σε ανάλογα θέματα, θα τα «τακτοποιήσει» καλύτερα μέσα του. Επειδή πιστεύω ότι κανένας δεν είναι expert, σίγουρα θα μάθει πολλά που δεν γνωρίζει, βασισμένα σε βιβλιογραφικά, αληθινά στοιχεία. Και το πιο σημαντικό; Θα δει ότι υπάρχουν λύσεις ώστε να σώσουμε τον πλανήτη Γη από τον καπιταλισμό της καταστροφής και θα εμπνευστεί ώστε να προβεί στη δράση. Αν δεν γνωρίζουμε σε τι κόσμο ζούμε, αν δεν προσπαθούμε να αποκτήσουμε τόσο τη μεγάλη εικόνα όσο και την ειδική, αν δεν πληροφορούμαστε τι κάνουν οι συνάνθρωποί μας σε όλο τον κόσμο ώστε να ενωθούμε μαζί τους σε οριζόντιες ομάδες, τότε δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Η αλλαγή πρέπει να είμαστε εμείς.
Steve Johnson, 2010. Από πού Έρχονται οι Καλές Ιδέες. Η Φυσική Ιστορία της Καινοτομίας. Εκδόσεις Πεδίο.
Υποστήριζα, υποστηρίζω και θα υποστηρίζω ότι η Φύση μας διδάσκει. Αυτό το βιβλίο λοιπόν είναι μια απόδειξη αυτής της πεποίθησής μου. Κάθε τομή στον τρόπο που ζούμε, κάθε αλλαγή που συμβαίνει και επηρεάζει τις ζωές μας βασίζεται σε μια ιδέα. Η υλοποίηση αυτής της ιδέας αποτελεί την καινοτομία. Και όταν μελετά κανείς περιβαλλοντικά, βιολογικά και πολιτισμικά δεδομένα, μπορεί να αντιληφθεί πολύ πιο εύκολα τη διαδικασία της παραγωγής και υλοποίησης ιδεών που προσφέρουν αληθινή αξία στον κόσμο. Εκεί που καταλήγουν όλα είναι ότι, όπως στη Φύση έτσι και στη ζωή, στον τρισδιάστατο κόσμο που ζούμε, δεν μπορεί να υπάρξει θετική εξέλιξη χωρίς ισχυρά, ρευστά και οριζόντια δίκτυα συν-δημιουργίας που είναι «ανοικτά» στην παρακείμενη δυνατότητα. Διαβάστε το και εμπνευστείτε!
Yuval Noah Harari, 2015. Sapiens. Μια Σύντομη Ιστορία του Ανθρώπου. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Την ιστορία σαν μάθημα κατά τη διάρκεια των σχολικών μου χρόνων δεν μπορώ να πω ότι τη συμπαθούσα και ιδιαίτερα. Επίσης πιστεύω, αντίθετα με πάρα πολύ κόσμο, ότι το να μαθαίνουμε με τόσο ζήλο την ιστορία μας δεν μας βοηθάει και πολύ… Μας κρατάει δέσμιους σε έναν φαύλο κύκλο όπου τελικά αντί να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, πέφτουμε στη λούμπα τους και τα επαναλαμβάνουμε… Ποτιζόμαστε μ’ αυτά και συντηρούμε ένα άδικο σύστημα. Γι’ αυτό και λέμε… η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η ιστορία πρέπει να ιδωθεί από μια άλλη οπτική γωνία. Πιο διασκεδαστική καταρχήν και πιο «αληθινή», με άμεσες συνδέσεις με το σήμερα και τις άπειρες πιθανότητες του αύριο. Μια τέτοια ανατρεπτική ιστορία του πολιτισμού, από την καταγωγή των ειδών μέχρι τους υπερανθρώπους μας προσφέρει ο καθηγητής Yuval Noah Harari, πιάνοντας θέματα, όπως το κουτσομπολιό, οι φανταστικές πραγματικότητες που πλάθουμε και πιστεύουμε όλοι μας. Το χιούμορ με το οποίο είναι γραμμένο αυτό το βιβλίο μπορεί να μας ωθήσει σε μία νέα αντιληπτική πραγματικότητα σχετικά με το ποιοι είμαστε. Μπορεί να αποδομήσει στερεότυπα και να μας κάνει να βγούμε από το φαύλο κύκλο της «παλιάς ιστορίας.»
Κριστόφ Γκάλφαρ, 2016. Το Σύμπαν στα Χέρια σας. Ένα Ταξίδι στον Πραγματικό Κόσμο της Επιστήμης. Εκδόσεις Καλέντης.
Στο σχολείο διδασκόμαστε την παρωχημένη Φυσική. Αυτό το βιβλίο, γραμμένο σε στυλ παραμυθιού για μεγάλα παιδιά, μας εξηγεί με διασκεδαστικό, απλό και κατανοητό τρόπο, πώς είναι φτιαγμένο και πώς λειτουργεί το Σύμπαν μας. Μας βάζει να ταξιδέψουμε στον κόσμο του μεγάλου-σε μακρινούς γαλαξίες-αλλά και στον κόσμο του πολύ μικρού. Μαθαίνουμε για τα κβαντικά πεδία, για τις μαύρες τρύπες, για τις θεωρίες των χορδών και τη θεωρία του χάους. Μας γυρνάει πίσω στο χρόνο και μα βάζει μπροστά στο Σύμπαν μας πριν την Μεγάλη Έκρηξη. Μας μαθαίνει τι είναι ηλεκτρόνιο, κουάρκ, ποζιτρόνιο, χωροχρόνος και διακυμαινόμενα πεδία. Μας μαθαίνει τη «νέα» Φυσική που πρέπει να την ξέρουμε όλοι για να κατανοούμε ό,τι ζούμε και να διαμορφώνουμε τελικά θετικές πραγματικότητες.
Lena Ramfelt, Jonas Kjellberg & Tom Kosnik, 2016. Αναπτύξτε Ταχύτητα. Συγχρονίστε τα 9 Γρανάζια και Απογειώστε την Επιχείρησή σας. Εκδόσεις Rosili.
Δεν θα μπορούσα να μην συμπεριλάβω σ’ αυτή τη λίστα και ένα business βιβλίο. Επέλεξα το συγκεκριμένο για δύο (2) λόγους. Γιατί, καταρχήν, προτρέπει τους υπάρχοντες ή/και δυνητικούς entrepreneurs να πράττουν γρήγορα και αποτελεσματικά, να γίνουν δηλαδή speed junkies. Ο δεύτερος λόγος; Πρόκειται για ένα βιβλίο εντελώς πρακτικό. Με τη σωστή δομή, με τις πολλές ασκήσεις, την οπτικοποίηση αλλά και τα εκπαιδευτικά βίντεο που προσφέρονται στο website των εκδόσεων Rosili, ο αναγνώστης μαθαίνει πού πρέπει να εστιάσει για να πετύχει ως επιχειρηματίας ρίσκου ή/και πότε πρέπει να εγκαταλείψει. Γιατί κι αυτό, όπως λέω πάντα, είναι μία από τις επιλογές που πρέπει κανείς να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του.
Ξενόγλωσσα Βιβλία
John Kartley, Wen Wen & Henry Siling, 2015. Creative Economy and Culture. Challenges, Changes and Futures for Creative Industries. Sage Publications Ltd.
Το θέμα «Δημιουργικότητα και Καινοτομία» παίζει πολύ στις μέρες μας. Μια καινούργια οικονομία έχει διαμορφωθεί που της δίδεται το όνομα «Δημιουργική Οικονομία»-«Creative Economy.» Όμως, διαβάζοντας διάφορα άλλα βιβλία και άρθρα, αντί κάποιος να ξεδιαλύνει τι σημαίνουν οι όροι που προαναφέραμε, οδηγείται σε μια μεγαλύτερη σύγχυση. Αυτό το βιβλίο έρχεται να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Αντί να αντιμετωπίζει τη Δημιουργική Οικονομία ως μια κλειστή οντότητα στην οποία πρέπει να ανήκουν μόνο οι ζωγράφοι, οι μουσικοί, οι σχεδιαστές ή/και οι άνθρωποι των media, την «ανοίγει», και πολύ σωστά κάνει, στα πάντα. Εξετάζει τις δυναμικές και τις προκλήσεις της νέας αυτής οικονομίας, παραθέτει βιβλιογραφικές αναφορές και ιστορικά στοιχεία, αγγίζει θέματα εκπαίδευσης και όλα αυτά σε ένα καλά δομημένο πλαίσιο, χρησιμοποιώντας έναν δυναμικό τρόπο εξήγησης των εννοιών και των δεδομένων, ενώ ταυτόχρονα ενοποιεί την κατακερματισμένη πληροφορία. Ένα βιβλίο που πρέπει σίγουρα να διαβάσουν όσοι ασχολούνται σοβαρά με τη Δημιουργική Οικονομία, τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο.
William Taylor, 2016. Simply Brilliant. How Great Organizations Do Ordinary Things in Extraordinary Ways. Penguin Random House LLC.
Ένα βιβλίο γραμμένο από το συνιδρυτή του περιοδικού Fast Company. Ένα βιβλίο που βασίζεται σε επί τόπια έρευνα του συγγραφέα σε επιχειρήσεις ανά τον κόσμο που δεν είναι γνωστές, αλλά προσφέρουν αξία στους συνανθρώπους τους, στους ιδρυτές τους και στον πλανήτη μας. Μας παραθέτει με απίστευτη λεπτομέρεια στοιχεία των επιχειρήσεων αυτών, καλές πρακτικές που ακολουθούν, το γιατί υπάρχουν. Μας εμπνέει και μας παρακινεί εσωτερικά ώστε να δημιουργούμε προϊόντα, υπηρεσίες ή/και διαδικασίες σε «απλά» πεδία, χωρίς να ψάχνουμε να παράξουμε ιδέες που θα αποτελέσουν το επόμενο τεχνολογικό επίτευγμα. Τέλος, μας υπενθυμίζει ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την ανθρωπιά, το σεβασμό και την ειλικρίνεια και ιδέες οι οποίες θα τους λύνουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή, χωρίς να παράγουν περισσότερες ανάγκες. Θα μπορούσα να πω ότι είναι ένα βιβλίο αφιερωμένο στην πραγματική έννοια της αειφορίας.
Scott Kaufman & Carolyn Gregoire, 2016. Wired to Create: Unraveling the Mysteries of the Creative Mind. Perigee Publications.
Αν θα έδινα ένα άλλο τίτλο σ’ αυτό το βιβλίο αυτός θα ήταν: «Η Ανατομία της Δημιουργικότητας.» Πρόκειται για ένα βιβλίο εντελώς research oriented που μπαίνει μέσα στο μυαλό και τη ψυχή των δημιουργικών ανθρώπων και μας δίνει όλα εκείνα τα στοιχεία που απαντούν στην ερώτηση: «τι είναι δημιουργικότητα και ποιες ποιότητες/χαρακτηριστικά φέρουν οι δημιουργικοί άνθρωποι;» Ρίχνει φως σ’ αυτό που ονομάζουμε «Δημιουργική Σκέψη» και μας ανοίγει δρόμους ώστε να κατανοήσουμε τους εαυτούς μας, να αγκαλιάσουμε ό,τι πιθανά θεωρούμε αδυναμία μας, να επανεκτιμήσουμε τη μοναχικότητα αλλά να παραδεχθούμε και την αναγκαιότητα της συνεργασίας, να αγαπήσουμε τα πάθη μας, να νιώσουμε τη δύναμη της διαίσθησης, και όλα αυτά με στόχο να προάγουμε τη δημιουργικότητά μας.
Jake Knapp, John Zeratsky & Braden Kowitz, 2016. Sprint-How to Solve Big Problems and Test New Ideas in Just Five Days. Simon & Schuster Publications.
Γραμμένο από τρεις (3) εταίρους της Google Venture, εντελώς πρακτικό, βγαλμένο από τη ζωή όπως λένε. Ένα βιβλίο που προσφέρει μία διαδικασία τεσταρίσματος ιδεών που «δουλεύει» μέσα σε πέντε (5) μέρες. Ένα βιβλίο για κάθε speed junky, που δεν θέλει να χάνει χρόνο στην υλοποίηση ιδεών μη βιώσιμων, για κάθε start-up ή/και κλασική επιχείρηση. Σ’ αυτή τη μέθοδο βασίστηκαν πολλές καινοτομίες, όπως το Google Search, αλλά και άλλες σε τομείς όπως αυτός της υγείας, του e-commerce κ.ά. Αυτό που τονίζεται, και με βρίσκει απολύτως σύμφωνη, είναι ότι όποιος θέλει να τεστάρει αποτελεσματικά μια ιδέα, πρέπει να ξεκινάει με ένα βεβαιωμένο πρόβλημα, μια ισχυρή ομάδα, να χρησιμοποιεί πρακτικές της διαχείρισης έργου καθώς και του design thinking. Για ακόμη μία φορά λοιπόν, το integration (ενοποίηση) φαίνεται ότι είναι must!
Angela Duckworth, 2016. Grit-The Power of Passion and Perseverance. Scribner Publications.
Το σθένος, το θάρρος, τα κότσια. Το να μην τα παρατούμε δηλαδή, ακόμη κι όταν αντιμετωπίζουμε τα πιο δύσκολα προβλήματα, είναι ο μόνος τρόπος να ζούμε μία ζωή με νόημα, με βάση το πάθος μας, με βάση αυτό που αγαπούμε. Η ψυχολόγος Angela Duckworth, μέσα από χρόνια έρευνας που διεξήχθη σε ανθρώπους που είναι γονείς, αθλητές, επιχειρηματίες, σπουδαστές και καθηγητές, καθώς και μέσα από τα προσωπικά της βιώματα, καταλήγει στο εξής: δεν είναι τα ταλέντα ή η ευφυΐα που μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο να «πετύχει», αλλά μία μίξη πάθους και επιμονής. Ένα βιβλίο αφιερωμένο στους high achievers, στους ανθρώπους εκείνους που ζουν στα κόκκινα όχι γιατί θέλουν να αποδείξουν κάτι στην κοινωνία, αλλά γιατί γνωρίζουν το «Γιατί» τους και θέλουν να το εκφράζουν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους. Ένα βιβλίο που μας εκπαιδεύει όλους στο να αποφεύγουμε την παγίδα της μετριότητας και να οδηγούμαστε στη μη ανταγωνιστική αριστεία.
Η Προτροπή μου
Ελπίζω αυτή η παράθεση των 10 αυτών βιβλίων, με τα δικά μου σχόλια που πηγάζουν από το πώς βίωσα τη μελέτη τους, να αποτελέσουν ένα trigger για τη δική σας εξελικτική έρευνα και ανάπτυξη.
Και μη ξεχνάτε! Το βιβλία έχουν κενό σε κάθε σελίδα γύρω από το κείμενο γιατί αυτό μας βοηθάει να εστιάζουμε τη προσοχή μας σε ό,τι διαβάζουμε. Το κενό όμως υπάρχει και για έναν ακόμη λόγο. Για να σημειώνουμε ό,τι μας «εντυπωσιάζει», τα σχόλιά μας, τις ιδέες που μας προκύπτουν κατά τη διάρκεια της μελέτης μας. Είτε διαβάζετε printed είτε digital βιβλία, χρησιμοποιείστε αυτό το κενό δημιουργικά λοιπόν!
Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT