Goalodicy vs. Branding & Storytelling: η παγίδα που πρέπει να αποφεύγουμε για να χτίσουμε brands που μιλούν στις καρδιές των ανθρώπων
Ναι! Είμαι fun του Project Management. Και αν μη τι άλλο η Διαχείριση Έργου είναι about setting SMART goals (συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, εφικτοί, ρεαλιστικοί, χρονικά δεσμευτικοί στόχοι). Είμαι και fun του Business Modeling. Εδώ κι αν δεν μιλάμε για συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης, στοχοποιημένο έτσι ώστε τα αποτελέσματα του added value να είναι μετρήσιμα. Είμαι όμως και fun του branding. Του μηνύματος δηλαδή που λαμβάνει μία εταιρεία/οργανισμός ή ένα άτομο από τους άλλους. Της «υπόσχεσης» που δίδεται στους πελάτες και που στηρίζεται στο «Γιατί» υπάρχουμε. Και αυτό το «Γιατί» υπάρχει μόνον ένας τρόπος να εκφραστεί. Και αυτός είναι το Storytelling. Το Storytelling όμως δεν έχει καμία σχέση με στόχους. Δεν μιλάει στη λογική των ανθρώπων αλλά στην καρδιά τους. Έχει τη δύναμη να παρακινεί τους ανθρώπους από μέσα προς τα έξω να δράσουν με βάση το συναίσθημά τους.
Πώς όμως δύο τόσο ακραίες τοποθετήσεις-αυτή της αυστηρής λογικής και αυτή της ελευθερίας που προκύπτει από την έκφραση του συναισθήματος-μπορούν να συνυπάρχουν σε ένα άτομο ή/και σε μία εταιρεία;
Το Τεστ Επιλογής Συμπεριφοράς
Θα σας πω μία μικρή δική μου ιστορία. Πριν από μερικά χρόνια, στο πλαίσιο ενός προγράμματος πιστοποίησης Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών, ο τότε trainer μου και μετέπειτα φίλος και συνεργάτης Γιώργος Κυριακίδης, μας είχε δώσει να κάνουμε ένα τεστ επιλογής τύπου συμπεριφοράς, επιστημονικά αποδεκτό και φυσικά σταθμισμένο, το οποίο σε ένα πρώτο επίπεδο έδινε αποτελέσματα ως προς τους δύο κυρίαρχους τύπους συμπεριφοράς που χαρακτηρίζουν το άτομο που το έκανε. Τα δικά μου αποτελέσματα ήταν φαινομενικά αντικρουόμενα. Είχε προκύψει ότι ήμουν «Κυριαρχική-Χολερική» με κύρια χαρακτηριστικά την αποτελεσματικότητα, την αποδοχή των προκλήσεων, την αμφισβήτηση του κατεστημένου, τη θέληση για ανάληψη εξουσίας, την ικανότητα άμεσης επίλυσης προβλημάτων, την ευθύτητα, την υπερηφάνεια και τη σιγουριά (ποιότητες που απαιτεί σε μεγάλο βαθμό το Branding & το Storytelling που υποκινούνται σε μεγάλο βαθμό από το συναίσθημα). Αλλά ήμουν και «Σταθερή- Φιλήσυχη Φλεγματική» με κύρια χαρακτηριστικά την προβλεψιμότητα, τη θέληση υπακοής σε κανόνες και εντολές, το φόβο για αλλαγή, την εσωτερική γαλήνη, τη θέληση για προσφορά βοήθειας, την ικανότητα ανάπτυξης εξειδικευμένων δραστηριοτήτων και την ικανότητα συγκέντρωσης στο υπό εκτέλεση έργο (ποιότητες που απαιτεί σε μεγάλο βαθμό το Project Management & το Business Modeling που υποκινούνται σε μεγάλο βαθμό από τη λογική).
Σύμφωνα με το συγκεκριμένο τεστ, αυτοί οι δύο τύποι συμπεριφοράς/προσωπικότητας είναι διαμετρικά αντίθετοι. Το σχόλιο του Γιώργου τότε για να με πειράξει; «Θέλεις γιατρό!» 🙂
Δεν σας κρύβω ότι για αρκετό καιρό σκεφτόμουν αυτά τα φαινομενικά αντίθετα αποτελέσματα. Παρατηρούσα ότι όντως λειτουργώ με όλους τους προαναφερόμενους τρόπους ανάλογα με την κατάσταση που έχω να αντιμετωπίσω. Με προβλημάτιζε όμως το ότι το τεστ και κατ’ επέκταση οι επιστήμονες, δεν το θεωρούσαν αυτό φυσιολογικό.
Τώρα, μετά από κάποια χρόνια και περνώντας μέσα από διάφορες φάσεις έρευνας και απόκτησης βιωματικής γνώσης και εμπειρίας σε διάφορα επιστημονικά πεδία κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας! Ναι, μπορούν να συνυπάρξουν οι λογικοί και αυστηροί στόχοι, η δουλειά μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης με SMART στόχους με την «ανταρτοσύνη», την ελευθερία και την πρόκληση. Γιατί τα τρία (3) τελευταία πηγάζουν από την καρδιά, από το συναίσθημα. Παράδειγμα που το αποδεικνύει αυτό; Ο Steve Jobs & η Apple. (σκεφτείτε το λίγο και θα καταλάβετε τι εννοώ).
Λογική vs. Συναίσθημα… ή όχι;
Το να κάνεις trigger το status quo μέσα από το business χρειάζεται καρδιά, χρειάζεται ενσυναίσθηση, χρειάζεται να διαμορφώσεις ένα brand βασισμένο στο Storytelling. Χρειάζεται να διαλέγεις τους πελάτες σου με βάση το δικό σου mindset και να τους κερδίζεις βασισμένος στη δική σου ιστορία, στο «μύθο» που τους αφηγείσαι.
Για να το πετύχεις αυτό, για να πετύχεις να είσαι και ειλικρινής και αληθινός αλλά να προσθέτεις ταυτόχρονα αξία στις ιδέες σου πρέπει να γνωρίζεις την κατεύθυνση. Πρέπει να γνωρίζεις προς τα πού πηγαίνεις. Και εδώ δεν φτάνει να έχεις μόνο όραμα. Το όραμα είναι το «Γιατί», είναι το πάθος σου, είναι το συναίσθημα, είναι αυτό που εκφράζεται μέσα από την ιστορία σου. Πρέπει να ξέρεις και πώς θα φτάσεις στο όραμά σου. Πώς θα πάρει αυτό το όραμα σάρκα και οστά, πώς θα υλοποιηθεί. Αν δεν έχεις ξεκάθαρους στόχους, είτε αρχίζεις και κάνεις κύκλους γύρω από το ίδιο σημείο και στο τέλος τα παρατάς, είτε φτάνεις στον προορισμό σου μετά από πολλά ζιγκ-ζαγκ, αργοπορημένος και κατάκοπος. Και οι άλλοι σ’ έχουν περάσει στη στροφή.
Η πυξίδα στην πορεία σου είναι οι στόχοι. Όμως οι στόχοι δεν πρέπει όλοι να είναι SMART. To business model είναι απαραίτητο και εκεί χρειάζεται συγκεκριμένους, μετρήσιμους στόχους για να κάνει κανείς το monitoring και το controlling και άρα τις απαραίτητες αλλαγές έγκαιρα και ποιοτικά. Όμως κάποιοι στόχοι θα πρέπει να ενέχουν ευρύτητα. Δεν θα πρέπει να είναι SMART. Δεν θα πρέπει να είναι «κλειστού» τύπου. Θα πρέπει να αποτελούν το πλαίσιο δράσης και όχι τον αυτοσκοπό. Και αυτό είναι απαραίτητο για να μην αυτοπεριοριζόμαστε. Να μην βάζουμε εμείς ντουβάρια και παρωπίδες στον εαυτό μας. Για να μπορούμε να οσφραινόμαστε τις ευκαιρίες ή τους κινδύνου έγκαιρα και να δρούμε αποτελεσματικά. Για να δίνουμε το περιθώριο στον εαυτό μας να λειτουργεί με ευελιξία, ακολουθώντας το πάθος του. Μόνο τότε μπορούμε να λειτουργούμε όντας μέσα στη ροή. Αυτό άλλωστε δεν κάνουν και οι μεγάλοι αθλητές; Έχουν σκοπό να πετύχουν ένα παγκόσμιο ρεκόρ και βάζουν SMART στόχους που τους βοηθούν στην πορεία τους για να το πετύχουν. Όμως θέτουν και ευρύτερους στόχους που τους δίνουν τη δυνατότητα να αλλάζουν μονοπάτι αν κάτι δεν τους «βγαίνει» με του SMART στόχους. Να το πω καλύτερα… Που τους προστατεύουν από τους SMART στόχους. Και τελικά καταφέρνουν να μπουν στην ροή και να πετύχουν τις περισσότερες φορές το ανέφικτο.
Goalodicy… η παγίδα που πρέπει να αποφεύγουμε
Το Goalodicy, η τυφλή επικέντρωση στο στόχο, η εμμονή στο στόχο είναι καταστροφική όπως εξηγεί ο Dr Chris Kayes, professor, researcher, author & consultant, στο βιβλίο του «Destructive Goal Pursuit: The Mt. Everest Disaster».
Όταν οι στόχοι μας γίνονται μέρος της ταυτότητάς μας, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο οργανισμών/εταιρειών τότε είναι σίγουρο ότι θα χάσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Είναι σίγουρο ότι όχι μόνο δεν θα χτίσουμε ένα brand αλλά θα το καταδικάσουμε εξ’ αρχής. Όταν χρησιμοποιούμε μόνο τη λογική και μέσα από λογικές διαδικασίες θέτουμε στόχους τότε το πιο σίγουρο είναι να οδηγηθούμε σε παράλογες συμπεριφορές εξαιτίας των περιορισμών που βάζουμε στο να μαθαίνουμε. Των περιορισμών που θέτουμε στο να κινούμαστε πιο αυθόρμητα και να μην επιτρέπουμε να βλέπουμε την αλήθεια με τα μάτια της καρδιάς (γιατί μόνο μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία μαθαίνει κάποιος και εξελίσσεται).
Συμπέρασμα
Δημιουργήστε brands στηριγμένα στη λογική κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ, λέγοντας την αληθινή προσωπική μου ιστορία στον κόσμο, με βάση ένα συγκεκριμένο πλάνο δράσης, ένα πλαίσιο στηριγμένο σε ευρείς στόχους, που αποτελείται όμως από πολλά μικρά projects με SMART στόχους, ώστε να γίνονται μικρά αλλά σταθερά βήματα προς το όραμά σας, τα οποία δεν θα έχουν τη δύναμη να σας κάνουν να «κολλήσετε» σε κάτι ανέφικτο φιμώνοντας την εσωτερική σας φωνή.
Τα brands που βρίσκονται στις πρώτες προτιμήσεις των ανθρώπων είναι αυτά που ξέρουν να λένε την αλήθεια τους, μέσα από το storytelling. Μέσα από μία ιστορία που δε διστάζει να παρουσιάζει ακόμα και δύο υποτίθεται αντίθετες προσωπικότητες (ή και κουλτούρες). Αυτή που ορίζεται από το τη θέλησή τους να ακολουθούν κάποιους προ-αποφασισμένους, συγκεκριμένους στόχους και αυτή που ορίζεται από τη θέλησή τους να αλλάζουν κατεύθυνση, να αμφισβητούν ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό, όταν οι συνθήκες το απαιτούν.
Γι’ αυτό λοιπόν αναπτύξτε προτάσεις αξίας-value propositions χρησιμοποιώντας τη λογική, τον ευκλείδειο τρόπο σκέψης, χρησιμοποιώντας τεχνικές και μεθόδους που χρησιμοποιούν SMART goals. Όμως ταυτόχρονα, τοποθετήστε αυτές τις προτάσεις αξίας σε ιστορίες που πηγάζουν από τον εσώτερο εαυτό σας, από το συναίσθημά σας, από ευρύτερους στόχους. Το Storytelling είναι πλέον must!
Το integration-ενοποίηση των ποιοτήτων της Κυριαρχικής-Χολερικής συμπεριφοράς μ’ αυτές της Σταθερής-Φιλήσυχης και Φλεγματικής συμπεριφοράς πρέπει να είναι το ζητούμενο κάθε ανθρώπου, κάθε εταιρείας, κάθε οργανισμού που θέλει να αφήσει το σημάδι του στο Σύμπαν. Θα το έλεγα κι αλλιώς… Αυτό το integration αποτελεί και τον ορισμό του entrepreneur! Δεν συμφωνείτε;
Δήμητρα Ζερβάκη, ΕΜΒΑ, PMP, TTT
Photo credit: faceless ekone / Foter / CC BY-NC-SA