Γιατί Πρέπει να Έχουμε Γύρω μας Φυτά;
Μέχρι τώρα τα άρθρα μου κατά βάση αναφέρονται στις καλές πρακτικές του «επιχειρείν» και στα σύγχρονα εργαλεία που χρησιμοποιούνται ανά τον κόσμο κατά την εφαρμογή αυτών των καλών πρακτικών και σε θέματα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και αξιοποίησης της βιοποικιλότητας.
Όμως για να μπορεί κάποιος να γίνει ένας «σωστός», «αειφορικός» entrepreneur, ανεξάρτητα από το επιχειρηματικό του αντικείμενο, θα πρέπει να βρίσκεται σε μία κατάσταση well-being, ευεξίας, ευδαιμονίας θα έλεγα. Και η Φύση μπορεί να βοηθήσει σ’ αυτό.
Ο άνθρωπος ζει στη γη εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Μεγάλο τμήμα από αυτήν την πορεία του την έζησε μέσα στη φύση, ψαρεύοντας, κυνηγώντας, προσπαθώντας να βρει τροφή. Τα φυτά πάντα διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στον τρόπο ζωής του: δήλωναν που υπάρχει νερό, προμήθευαν με εύχρηστα δομικά υλικά, τροφή, φάρμακα, ρούχα και πολλά άλλα. Ο εξελικτικός δεσμός με τα φυτά είναι πολύ βαθιά ριζωμένος στα γονίδια του ανθρώπου και συνεχίζει να εκδηλώνεται παντοιοτρόπως. Για παράδειγμα, μπορούμε να διακρίνουμε περίπου 2.000 αποχρώσεις του πράσινου αλλά μόνο μία χούφτα από κόκκινες αποχρώσεις!
Οι άνθρωποι λοιπόν είναι ζωντανοί οργανισμοί που έχουν ανάγκη το φυσικό περιβάλλον, τα φυτά, όσο κανείς άλλος ζωντανός οργανισμός. Από την άλλη μεριά είναι και κοινωνικά όντα που ζουν και αναπτύσσονται μέσα σε πόλεις και ευημερούν με την χρήση της τεχνολογίας. Αλλά ούτε οι πόλεις ούτε η τεχνολογία μπορεί να αντικαταστήσει το φυσικό περιβάλλον. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει πάντα ισορροπία. Οι άνθρωποι αισθάνονται πια ξένοι προς το φυσικό κόσμο, το δικό τους κόσμο και αυτό έχει ως συνέπεια την αμφισβήτηση της ίδιας τους της ταυτότητας και σε πολλές περιπτώσεις έχει τρομακτική επίδραση και στην ψυχική και πνευματική υγεία τους.
Σήμερα, διεξάγονται πολλές έρευνες σχετικά με τη θετική επίδραση των φυτών στον άνθρωπο. Αυτές οι έρευνες στηρίζονται σε τρεις βασικές θεωρίες που συσχετίζουν την ευεξία με το φυσικό περιβάλλον.
Όμως τι είναι αλήθεια η «Ευεξία»-«Well-being»;
Σύμφωνα με τον Halbert L. Dunn (1950) η Ευεξία αφορά μία ενοποιημένη, ολιστική θεώρηση της ανθρώπινης ύπαρξης η οποία συνδυάζει τη φυσική, νοητική, πνευματική και κοινωνική ευημερία και είναι προσανατολισμένη στη μεγιστοποίηση του δυναμικού του ανθρώπου εντός του περιβάλλοντος στο οποίο υπάρχει και λειτουργεί.
Ο ελληνικός ορισμός της ευεξίας αναφέρεται στη γενική αίσθηση πολύ καλής σωματικής κατάστασης που έχει ως συνέπεια τη δημιουργία ευχάριστης ψυχικής διάθεσης.
Όμως πολλές φορές η λέξη Well-being μεταφράζεται και ως Ευδαιμονία για την οποία μίλησαν πολλοί Αρχαίοι πρόγονοί μας όπως ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας, ο Επίκουρος.
Και για να πω την αλήθεια αυτό που πιστεύω είναι ότι η λέξη Ευδαιμονία αντιπροσωπεύει πλήρως τον όρο Well-being. Και όταν ακούω την λέξη «Ευδαιμονία» με βάση αυτό που νιώθω και υπό τη νοητική επίδραση της γνώσης που έχω αποκτήσει μου προκύπτει να την περιγράψω ως την κατάσταση εκείνη στην οποία ο άνθρωπος ισορροπεί ενεργειακά. Την κατάσταση στην οποία δρα την κάθε στιγμή για την κάθε στιγμή και δημιουργεί. Την κατάσταση κατά την οποία δεν εξουσιάζει ούτε εξουσιάζεται. Την κατάσταση στην οποία υφίσταται το δημιουργικό κενό της νοητικής σιωπής και το οποίο γεμίζει από δράση της καρδιάς.
Και τα φυτά που βρίσκονται στο εξωτερικό μας περιβάλλον, είτε αυτά βρίσκονται στη φύση είτε είναι «τεχνητά» τοποθετημένα τριγύρω μας, μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στο να βρούμε το δρόμο προς την ευδαιμονία.
Θεωρίες συσχέτισης φυσικού περιβάλλοντος, φυτών και ευδαιμονίας
Υπάρχουν τρεις (3) βασικές θεωρίες που εξηγούν την σχέση ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος-φυτών καθώς και την επίδραση που έχουν αυτά στους ανθρώπους και αυτές είναι:
Υπόθεση Βιοφιλίας (Biophilia Hypothesis):
Αυτή η θεωρία έχει διατυπωθεί από τον καθηγητή Βιολογίας του Χάρβαρντ Ε. Ο. Wilson, η οποία ουσιαστικά υποστηρίζει ότι εκείνοι που έχουν στερηθεί την επαφή με τη Φύση υποφέρουν ψυχολογικά και ότι αυτή η αποστέρηση τους οδηγεί σε μια αποκλίνουσα συμπεριφορά – η οποία είναι πλήρως μετρήσιμη.
Θεωρία Αποκατάστασης της Προσοχής (Attention Restoration Theory):
Βασίζεται σε δύο είδη επικέντρωσης της προσοχής, την ακούσια και την εκούσια (κατευθυνόμενη). Η ακούσια προσοχή είναι μία εύκολη μορφή εμπλοκής του ανθρώπου με τον κόσμο. Αντίθετα η εκούσια, εθελούσια ή κατευθυνόμενη προσοχή απαιτεί έντονη συγκέντρωση και ενέργεια και άρα προκαλεί κόπωση. Οι Kaplan etal. και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι η φύση δρα ευνοϊκά και καταλυτικά στην ακούσια προσοχή. Η κατάσταση της ακούσιας προσοχής επιτρέπει στον ανθρώπινο εγκέφαλο να αποκαταστήσει τις λειτουργίες του ώστε να μπορεί να επικεντρωθεί στην εκούσια προσοχή. Έτσι και μόνο βλέποντας μία εικόνα από τη φύση βοηθάει τον εγκέφαλο να «επαναφορτιστεί» και να αποκαταστήσει την εκούσια προσοχή του.
Θεωρία Ανάρρωσης από το Ψυχο-φυσιολογικό Άγχος (Psycho–physiological Stress Recovery Theory):
Αυτή η θεωρία στηρίζεται σε εμπειρικές μελέτες που αποδεικνύουν ότι υπάρχει άμεση θετική επίδραση (αποκατάσταση) που επιτυγχάνεται έστω και από μία εικόνα της φύσης σε επίπεδο αύξησης των θετικών συναισθημάτων, μείωσης στρεσογόνων συναισθημάτων όπως ο θυμός, η φόβος και η θλίψη, θετικών αλλαγών στο σώμα καθώς και διατήρησης προσοχής/ενδιαφέροντος λόγω μπλοκαρίσματος στρεσογόνων σκέψεων και ανησυχιών (Ulrich et al., 1991). Η θεωρία υποστηρίζει ότι αυτό οφείλεται σε έναν εγγενή αντικατοπτρισμό που συμβαίνει στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου και σχετίζεται με το γενετικό κώδικα.
Όμως αρκετά με τις θεωρίες! Ας πάμε να δούμε πώς αποδεικνύεται η θετική επίδραση της Φύσης και των φυτών στον άνθρωπο μέσα από αποτελέσματα της εφαρμοσμένης έρευνας!
Επίδραση των φυτών στον άνθρωπο– Αποτελέσματα εφαρμοσμένης έρευνας
Τα φυτά είναι «υγιεινά»
Τα φυτά εσωτερικού χώρου μειώνουν αποτελεσματικά τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα . Ανάλογα με το είδος του φυτού αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε κατά τη διάρκεια της ημέρας είτε κατά τη διάρκεια της νύχτας. Είναι γνωστό ότι όσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα υπάρχει στην ατμόσφαιρα τόσο περισσότερο κουρασμένοι και άτονοι νιώθουν οι άνθρωποι και ταυτόχρονα επηρεάζεται αρνητικά το περιβάλλον συμβάλλοντας στην αλλαγή του κλίματος (Raza et al., 1991).
Με έρευνά του ο Lohr (1992b) απέδειξε ότι τα φυτά εσωτερικού χώρου αυξάνουν το ποσοστό σχετικής υγρασίας με το να αυξάνουν τα μικροσταγονίδια του νερού στον αέρα δημιουργώντας ένα αίσθημα άνεσης στους ανθρώπους ιδιαίτερα σε θερμαινόμενους εσωτερικούς χώρους μειώνοντας συμπτώματα όπως ο ξερόβηχας και ασθένειες όπως το άσθμα και το έκζεμα. Επιπλέον, έρευνα που διεξήγαγε η ΝΑΣΑ απέδειξε ότι συγκεκριμένα φυτά εσωτερικού χώρου, σε συνδυασμό με την μικρο-χλωρίδα που δημιουργούν, μειώνουν τα επίπεδα βλαβερών αερίων , όπως η φορμαλδεϋδη, το διοδείδιο του αζώτου, το βενζόλιο και το τριχλωροαιθυλένιο τα οποία προκαλούν καρκινογενέσεις, κατά 87% μέσα σε 24 ώρες. Η τοποθέτηση ενός φυτού που ονομάζεται αράχνη σε ένα μικρό κλειστό χώρο έχει την ικανότητα να μειώνει κατά 96% το μονοξείδιο του άνθρακα (Wolverton et al., 1984, 1985, 1989).
Πειράματα έδειξαν ότι η χρήση φυτών εσωτερικού χώρου μειώνει κατά 20% τη συγκέντρωση σκόνης σε επίπεδες επιφάνειες (Lohr and Pearson-Mims, 1995).
Τα φυτά προλαμβάνουν ασθένειες
Χρήση φυτών εσωτερικού χώρου σε εργασιακό χώρο που τοποθετήθηκαν δίπλα στις οθόνες των ηλεκτρονικών υπολογιστών τους μείωσαν από το 15% στο 5% την απουσία του προσωπικού λόγω διαφόρων ασθενειών και κυρίως παρατηρήθηκε μείωση στην απουσία των εργαζομένων λόγω γρίπης και κρυωμάτων (NIGZ, 2004).
Η Tina Bringslimark (2006), ειδική στην περιβαλλοντική ψυχολογία ανέλυσε 305 εργαζόμενους από τους οποίους ο καθένας είχε διαφορετική ποσότητα πράσινου στο γραφείο του. Οι μετρήσεις αφορούσαν τις περιπτώσεις αναφοράς από τους ίδιους τους υπαλλήλους αποχής από τη δουλειά λόγο ασθενείας και αυτές οι αναφορές μελετήθηκαν σε σχέση με τον αριθμό των φυτών που είχαν στο γραφείο τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσο περισσότερα φυτά υπήρχαν μέσα στα γραφεία τόσο λιγότερο έλειπαν οι υπάλληλοι από τις δουλειές τους. Επιπλέον τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα φυτά συνέβαλλαν στην μείωση των παραπόνων σχετικά με θέματα κούρασης, ύπαρξης πονοκεφάλων και ενόχλησης από προβλήματα της ρινικής κοιλότητας.
Tove Fjeld et al., (1998) μελέτησαν τις αντιδράσεις των ανθρώπων που δούλευαν σε 51 γραφεία που όλα είχαν την ίδια επιφάνεια των 10 τμ. και ένα παράθυρο που έβλεπε σε τοίχο. Οι μετρήσεις συνέκριναν τις αντιδράσεις των υπαλλήλων που δούλευαν σε γραφεία με ή χωρίς φυτά. Τα αποτελέσματα απέδειξαν ότι δουλεύοντας σε ένα γραφείο με φυτά μειώνεται κατά 20% το αίσθημα κούρασης, κατά 30% οι πονοκέφαλοι, κατά 30% συμπτώματα όπως ξερόβηχας και συνάχι και κατά 25% η ξηρότητα του δέρματος του προσώπου.
Τέλος σε έρευνα που έγινε από τους Barnicle και Midden (2003) σε 18 άτομα ηλικίας 75-102 χρονών που συμμετείχαν σε ένα μάθημα κηπουρικής φυτών εσωτερικού χώρου έδειξε ότι μετά τις τέσσερις βδομάδες που ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα οι συμμετέχοντες ένιωθαν πιο υγιείς, περισσότερο χαρούμενοι και ήλεγχαν με καλύτερο τρόπο τη ζωή τους. Μετά από ένα χρόνο από τη λήξη του προγράμματος οι συμμετέχοντες που φρόντιζαν ένα φυτό καθημερινά ήταν περισσότερο υγιείς και η εμφάνιση ασθενειών είχε μειωθεί. Επίσης έζησαν περισσότερο σε σχέση με αυτούς που δεν ασχολήθηκαν με τη φροντίδα κάποιου φυτού.
Τα φυτά βελτιώνουν τη συγκέντρωση και την παραγωγικότητα
Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι έχει αποδειχθεί ότι η παραγωγικότητα, η απόδοση και η συγκέντρωση των ανθρώπων κατά τη εκτέλεση καθηκόντων μειώνεται αντιστρόφως ανάλογα με την ύπαρξη προβλημάτων υγείας όπως κούραση-ερεθισμός-ξηρότητα ματιών, φαγούρα-εξανθήματα-ξηρότητα δέρματος, προβλήματα με το λαιμό και το στόμα, προβλήματα ρινικής κοιλότητας όπως μπούκωμα-καταρροή-ξηρότητα καθώς και προβλήματα σε σχέση με το νευρικό σύστημα όπως το αίσθημα της κούρασης και ο πονοκέφαλος (Bergs, 1995). Οι μετρήσεις που έγιναν έλαβαν υπόψη τους ως παράγοντες την συχνότητα λαθών, την ποιότητα και ποσότητα «δουλειάς», την ικανότητα να προλαβαίνει κανείς τις προθεσμίες, τον χαμένο χρόνο, το χρόνο απόκρισης και κατανόησης, τη δημιουργικότητα και την ικανότητα «παραγωγής» καινοτομίας.
Κατά την πραγματοποίηση ενός ψυχολογικού τεστ 38 συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε μία εξέταση εκτίμησης του ψηφιακού εύρους (digit span) της προσοχής τους τόσο του ορθού (forward) όσο και του αντίστροφου (backwards). Οι συμμετέχοντες θα έπρεπε να επαναλάβουν τουλάχιστον έξι ψηφία προς τα εμπρός και τέσσερα ψηφία προς τα πίσω από αυτά που τους δινόταν. Αυτό είναι ένα τεστ που εξετάζει την εθελούσια επικέντρωση της προσοχής. Μετά την υλοποίηση του τεστ επιλέχθηκαν με τυχαίο τρόπο να περπατήσουν οι μισοί μέσα σε αστικό περιβάλλον και οι άλλοι μισοί μέσα στη φύση. Στη συνέχεια ξαναυποβλήθηκαν στο ίδιο τεστ και αποδείχθηκε ότι οι συμμετέχοντες που περπάτησαν μέσα στη φύση είχαν πολύ καλύτερα αποτέλεσμα σε επίπεδο επικέντρωσης της προσοχής τους (Berman et al., 2008).
Άλλη έρευνα εξέτασε 169 κορίτσια εφήβους που ζούσαν στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσα από τα κορίτσια είχαν οπτική επαφή με το πράσινο, με τα φυτά μέσα από τα σπίτια τους απέδωσαν καλύτερα σε καθήκοντα που απαιτούσαν πειθαρχία (Taylor et al., 2002).
Στο πλαίσιο ενός πειράματος μελετήθηκαν δύο ομάδες φοιτητών οι οποίοι ήταν σε κατάσταση άγχους λόγω εξετάσεων. Στην μία ομάδα έγινε παρουσίαση εικόνων από αστικά περιβάλλοντα τα οποία δεν περιείχαν ίχνος πράσινου. Στη δεύτερη ομάδα έγινε παρουσίαση εικόνων από τη φύση. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι δεύτερη ομάδα επέδειξε υψηλότερα ποσοστά επικέντρωσης της προσοχής και ενισχύθηκε η ψυχολογική αποκατάσταση, μιας και υπήρξε μεγαλύτερη μείωση σε συναισθήματα όπως αυτά του φόβου και του θυμού, και μεγαλύτερη αύξηση σε θετικά συναισθήματα (Ulrich, 2004).
Έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Washington είχε ως στόχο να μελετήσει την επίδραση των φυτών που ήταν τοποθετημένα περιφερειακά του χώρου εργασίας σε ανθρώπους που δουλεύουν σε υπολογιστές. Υπήρξε αύξηση της ταχύτητας κατά 12% σε επίπεδο αντίδρασης στο καθήκον που τους είχε ανατεθεί και επίσης επέδειξαν υψηλότερη συγκέντρωση σε σχέση με την ομάδα των ανθρώπων που δούλευε σε χώρο χωρίς φυτά (Lohr et al., 1996).
Έρευνα που διεξήχθη στο Royal College of Agriculture της Circencester απέδειξε ότι η ύπαρξη φυτών συνέβαλε στην αύξηση της ικανότητας των φοιτητών να μαθαίνουν. Η Amanda Read (2005) παρακολουθούσε συστηματικά και κατέγραφε την συμπεριφορά μιας ομάδας 34 φοιτητών κατά τη διάρκεια ενός ετήσιου κύκλου μαθημάτων το οποίο λάμβανε χώρα μία φορά τη εβδομάδα. Ο χώρος διεξαγωγής της διδασκαλίας άλλαζε κάθε βδομάδα μεταξύ μιας αίθουσας με φυτά και μιας άλλης χωρίς φυτά. Οι φοιτητές βιντεοσκοπήθηκαν και παρατηρήθηκαν ως προς την συμπεριφορά τους σε επίπεδο αφηρημάδας πχ. ονειροπόληση, υπερκινητικότητα, νευρικές κινήσεις, χασμουρητό, ομιλία μεταξύ τους. Κάθε αντίδρασή τους καταγραφόταν και υπολογιζόταν ο συνολικός αριθμός των περιστατικών αφηρημάδας σε κάθε εβδομαδιαία διδασκαλία. Η Read, η οποία είναι λάτρης των φυτών δήλωσε: «Περίμενα ότι οι περισσότεροι φοιτητές θα προτιμούσαν τις αίθουσες με τα φυτά και αυτό θα εκφραζόταν μέσα από θετικά σχόλια, αλλά αυτό που βρήκα τελικά είναι μία σημαντική διαφορά σε επίπεδο συμπεριφοράς». Οι φοιτητές που παρακολουθούσαν τις διαλέξεις στις αίθουσες με τα φυτά ήταν πολύ λιγότερο αφηρημένοι. Οι ενδείξεις της αφηρημένης συμπεριφοράς μειώθηκαν κατά 70%. Το 100% των φοιτητών ήθελαν να επιστρέψουν στις αίθουσες με τα φυτά ενώ στις άλλες αίθουσες ο ρυθμός επιστροφής ήταν 86%.
Οι Klein et al., (2008) μελέτησαν 24 φοιτητές στους οποίους ανατέθηκαν δύο διαφορετικά καθήκοντα: ένα παραγωγικό καθήκον κατά το οποίο έπρεπε να μαρκάρουν τα γράμματα f και t σε ένα συγκεκριμένο αριθμό κειμένων και ένα καθήκον που είχε να κάνει με την ικανότητα σύνδεσης κατά το οποίο έπρεπε να βρουν συνώνυμα σε συγκεκριμένες έννοιες. Τα καθήκοντα υλοποιήθηκαν σε μία αίθουσα χωρίς φυτά, σε μία αίθουσα με ένα φυτό και σε μία αίθουσα με πολλά φυτά και δρεπτά άνθη. Όπου υπήρχαν φυτά υπήρξε και απ’ ευθείας οπτική επαφή με αυτά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα φυτά έχουν θετική επίδραση στην απόδοση των φοιτητών όταν αυτοί εκτελούν δημιουργική εργασία αλλά όχι στην περίπτωση της παραγωγικής εργασίας και είναι ανεξάρτητος ο αριθμός των φυτών. Επιπλέον παρατηρήθηκε ότι οι φοιτητές οι οποίοι ήταν κουρασμένοι και αγχωμένοι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων επωφελήθηκαν από την ύπαρξη των φυτών.
Τα φυτά μειώνουν το άγχος
Έρευνα των Ulrich και Parsons (1992) έδειξε ότι ανεξάρτητα από το κοινωνικό επίπεδο των ανθρώπων η οπτική επαφή με τα φυτά μειώνει το άγχος κυρίως σε περιπτώσεις πίεσης στη δουλειά και κατά την καθημερινή εμπλοκή των ανθρώπων με στρεσογόνους παράγοντες που υφίστανται από την ένταση των πόλεων.
Μία μελέτη που διεξήχθη στην Σουηδία σε υπαλλήλους γραφείου που είχαν οπτική επαφή με το πράσινο από το παράθυρο του γραφείου τους είχε ως αποτελέσματα ότι αυτοί οι υπάλληλοι ήταν λιγότερο αγχωμένοι σε σχέση με τους άλλους που έβλεπαν δρόμους ή θέσεις παρκαρίσματος (Grahn, 1993).
Μία ακόμα έρευνα που έρχεται να ενισχύσει τις προηγούμενες αναφέρεται στη μελέτη δύο ομάδων που τους έβαλαν να παρακολουθήσουν μία ταινία στην οποία ο πρωταγωνιστής οδηγούσε μέσα σε αστικό περιβάλλον και μία άλλη στην οποία ο πρωταγωνιστής οδηγούσε μέσα στη φύση.. Η ομάδα που παρακολούθησε τη δεύτερη ταινία παρουσίασε πολύ χαμηλότερα ποσοστά άγχους από την ομάδα που παρακολούθησε την πρώτη ταινία (Parsons et al., 1998).
Συμπεράσματα
Ο άνθρωπος έχει μία σημαντική ικανότητα να μπορεί να προσαρμόζεται στο περιβάλλον, σε νέες απαιτήσεις και σε νέες καταστάσεις. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν πολλά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι η προσαρμοστικότητα έχει και αυτή τα όρια της. Η αύξηση που έχει παρατηρηθεί σε παθήσεις όπως το άσθμα, οι αλλεργίες, ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές μαρτυρά ότι οι σταθερά αυξανόμενοι αριθμοί τεχνητών στοιχείων στο περιβάλλον, η αλλαγή στη διατροφή μας και η μείωση της φυσικής άσκησης, καθώς και η αύξηση των στρεσογόνων παραγόντων έχουν ξεπεράσει την ευελιξία και προσαρμοστικότητα του βιολογικού μας συστήματος. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς ότι το σώμα θα αντιδρούσε έτσι από τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι δημιουργήθηκε για να μπορεί να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της φύσης. Επιπλέον δεν υπήρξαν σημαντικές γενετικές μεταβολές εδώ και 100 χρόνια ώστε να μπορεί εύκολα ο άνθρωπος να προσαρμόζεται στο νέο τεχνητό περιβάλλον.
Όσο αφορά τις ψυχολογικές πτυχές της υγείας και της ευεξίας, ο μοντέρνος τρόπος ζωής εκθέτει τον άνθρωπο σε νέες καταστάσεις. Ο κλάδος εκείνος της επιστήμης που ασχολείται με το πώς το περιβάλλον, φυσικό ή τεχνητό, επηρεάζει σε πνευματικό-νοητικό-διανοητικό επίπεδο τον άνθρωπο ονομάζεται περιβαλλοντική ψυχολογία. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ευεξία και το επίπεδο του ψυχικού και φυσιολογικού άγχους επηρεάζονται σημαντικά από ό,τι μας περιβάλλει.
Σήμερα, τα φυτά χρησιμοποιούνται ευρέως στα αστικά περιβάλλοντα, τόσο σε εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς χώρους. Μόνο όμως πρόσφατα άρχισαν να γίνονται προσπάθειες μελέτης της επίδρασης των φυτών στην ευεξία του ανθρώπου. Οι άνθρωποι ενστικτωδώς νιώθουν τη σύνδεση με τα φυτά, τη φύση και αισθάνονται την θετική επίδραση τόσο στο σώμα τους όσο και στην ψυχή τους, το πνεύμα τους. Οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί έχουν αποδείξει ότι τα φυτά:
- Μειώνουν το άγχος
- Κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν χαρούμενοι
- Μειώνουν συμπτώματα όπως αυτά της δυσφορίας από διάφορους παράγοντες καθώς και κάποιων παθήσεων
- Επιταχύνουν τη διαδικασία της ανάρρωσης από ασθένειες
- Βελτιώνουν την προσοχή, την δημιουργικότητα, την απόδοση
- Βελτιώνουν την ποιότητα της ατμόσφαιρας (εσωτερικού ή εξωτερικού περιβάλλοντος) με φυσικό τρόπο
- Μειώνουν τους θορύβους
- Εξοικονομούν ενέργεια
Ποια φυτά θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε για να έχετε όλες αυτές τις θετικές «συνέπειες» στην καθημερινή σας ζωή;
Αυτή η ερώτηση θα σας απαντηθεί σε ένα επόμενο άρθρο μου! 🙂
Δήμητρα Ζερβάκη, EMBA, PMP, TTT
Πηγές:
- Barnicle, T. and K. S. Midden. 2003. The effects of a horticulture activity program on the psychological well-being of older people in a long-term care facility. HortTechnology 13(1): 81-85.
- Bergs, J.A. (2005). Building for people: Perception of Quality in the Work Environment. Lecture notes for the catalogue of the symposium Plants for People of 23 Nov 2005. Netherlands.
- Berman, M.G., Jonides, J., & Kaplan, S. (2008). He cognitive benefits of interacting with nature. Psychological Science, 19, 1207-1212.
- Bringslimark, T., Hartig, T., & Patil, G.G. (2006). Relationships between indoor plants and stress, sick leave and productivity in office workers: Putting experimental results into context. 26th International Congress of Applied Psychology, Athens, Greece, 16-21 July.
- Fjeld, T. and Bonnevie, C. (2002). The effects of plants and artificial day-light on the well-being and health of office workers, school children and health care personnel. Seminar report: reducing health complaints at work. Plants for People, Int. Hort. Exhib. Floriade 2002.
- Fjeld, T., Veiersted, B. and Sandvik, L. (1998). The effect of indoor foliage plants on health and discomfort symptoms among office workers. Indoor Built Environ., 7, 204-209.
- Grahn, P. (1993). Planning for a sustainable development. Byggforskningsradet, Stockholm. 109-122.
- Hesselink, J.K., Duijn, B.V., Bergen, S.V., Hooff, M.V. & Cornelissen, E. (2008). Plants enhance productivity in case of creative work. Results of a laboratory experiment in the Netherlands.
- Kaplan, S. & Berman, M.G. (2010). Directed attention as a common resource for executive functioning and self-regulation. Perspectives on Psychological Science, 5, 43-57.
- Kaplan, S. (1995). The restorative benefits of nature: Toward an integrative framework. Journal of Environmental Psychology, 15, 169-182.
- Lohr, V.I, Pearson-Mims, C.H. & Goodwin, G.K. (1995). Particulate matter accumulation on horizontal surfaces in interiors: influence of foliage plants. Lecture notes. Department of Horticulture and Landscape Architecture, Washington State University.
- Lohr, V.I, Pearson-Mims, C.H. & Goodwin, G.K. (1996). Interior plants may improve worker productivity and reduce stress in a windowless environment. Journal of Environmental Horticulture, 14(2), 97-100.
- Lorh, V.L. (1992b). The contribution of interior plants to relative humidity in an office. In the Role of Horticulture in Human Well-being and Social Development (edited by Relf D.), pp. 117-119. Timber Press. Protland, Oregon.
- Park, S.H. & Mattson, H.R. (2008). Effects of flowering and foliage plants in hospital rooms on patients recovering from abdominal surgery. Hort. Technology, 18, 549-745.
- Parsons. R., Tassinary, L.G., Ulrich, R.S., Hebl, M.R. & Grossman-Alexander, M. (1998). The view from the road: implications for stress recovery and immunization. Journal of Environmental Psychology, 18, 113-139.
- Raza, S.H., Shylaja, G., Murthy, M.S.R. & Bhagyalakshmi, O. (1991). The contribution of plants for CO2 removal from indoor air. Environment Int. 17, 343-347.
- Read, A. (2005). Plants Improve Student Success. Joint research by Amanda Read and Rentokil Tropical Plants Inc. www.rentokil-initial.com/press.
- Roger, S. & Ulrich, S. (2004). Effects of vegetation views on stress and health indicators. Lecture notes. College of Architecture, Texas A&M University.
- Taylor, A.F., Kuo, F.E., & Sullivan, W.C. (2002). Views of nature and self-discipline: Evidence from inner city children. Journal of Environmental Psychology, 22, 49-63.
- Ulrich, R., Simons, R.F., Losito, E., Fiorito, E., Miles, M.A. & Zelson, M. (1991). Stress Recovery during Exposure to Natural and Urban Environments. J. Env. Psychology, 11, 201-230.
- Ulrich, R.S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224, 420-421.
- Wilson, E.O. (1984). Biophilia: The Human Bond with Other Species. Cambridge: Harvard University Press.
- Wolverton, B.C., Johnson, A. & Bounds, K. (1989). Interior Landscape Plants for Indoor Air Pollution Abatement. National Aeronauties and Space Administration, Stennis Space Center, Mississippi.
- Wolverton, B.C., McDonald, R.C. & Mesick, H.H. (1985). Foliage plants for indoor removal of the primary combustion gases carbon monoxide and nitrogen dioxide. J. Mississippi Academy. Sci. 30, 1-8.
- Wolverton, B.C., McDonald, R.C. & Watkins, E.A. (1984). Foliage plants for removing indoor air pollutants from energy-efficient homes. Economic Botany, 38, 224-228.
Photo by Prudence Earl on Unsplash